ბრწყინვალე აღდგომა უფლისა ჩვენისა იესო ქრისტესი

ტროპარი

ქრისტე აღდგა მკუდრეთით, სიკუდილითა სიკუდილისა დამთრგუნველი და საფლავების შინათა ცხოვრების მიმნიჭებელი.

კონდაკი

დაღაცათუ ნებსით თვისით საფლავად შთახედ უკუდაო, არამედ ჯოჯოხეთისა იგი ძალი დაარღვიე და აღსდეგ ვითარცა მძლე, ქრისტე ღმერთო, ხოლო მენელსაცხებლეთა დედათა ხარებაჲ მიმადლე და მოციქულთა მშვიდობაჲ მიანიჭე, რომელმან დაცემულთა მიეც აღდგომაჲ.

"აღდგა, ვითარცა თქუა". ვითარ გამოგითარგმანო აღდგომაჲ უფლისაჲ? რამეთუ საიდუმლოჲ არს ჯუარ-ცუმაჲ მისი, საიდუმლოჲ არს დაფლვაჲ მისი, საიდუმლოჲ არს აღდგომაჲ მისი. ყოველივე საქმე მისი საიდუმლოჲ არს. ვითარცა იშვა დაბეჭდულთაგან ბჭეთა ქალწულებისათა, ეგერთვე აღდგა დაბეჭდულისაგან საფლავისა და იქმნა პირმშო შესუენებულთაჲ მეუფე ქრისტე. ვითარცა იშვა რაჲ, არა დაჰხსნა ქალწულებაჲ დედისაჲ, ეგრეთვე აღდგა რაჲ, არა შეძრნა ბეჭედნი საფლავისანი. ვერცა შობისა მისისა ძალ-მიც სიტყვით გამოთქუმად, ვერცა შჯულსა ამას და წესსა აღდგომისასა მივწუთები თქუმად.

ქრისტეს აღდგომიდან 50 წლის შემდეგ ქრისტიანები ისე მრავალრიცხოვანნი იყვნენ, რომ რომის იმპერატორ ტრაიანეს აღმოსავლეთის არმიაში 11 000 ქრისტიანი მსახურობდა. მან უკლებლივ ყველა მათგანი სიკვდილით დასაჯა... რომის იმპერატორები – მსოფლიოს მბრძანებლები, სიძულვილითა და უმოწყალობით ამხედრდნენ ქრისტიანობის წინააღმდეგ. არც კელტებს, არც მარკომანებს, არც ატილას და არც გენსერიკს არ გაუჟლეტიათ იმ რაოდენობის მოსახლეობა რომის იმპერიაში, რამდენიც რომის იმპერატორებმა – ქრისტიანთა მდევნელებმა გაჟლიტეს. სამი საუკუნე გრძელდებოდა სისხლიანი ბრძოლა მგლებსა და კრავებს შორის. ერთნი მოქმედებდნენ მახვილით, ცეცხლით, მხეცებით, დახუთული საპყრობილეებით, შიმშილითა და წყურვილით, წამებისა და მკვლელობის ყველანაირი საშუალებით; მეორენი იბრძოდნენ სულიერი ძალით, რწმენის ძალით, ღვთის ძალით, ითმენდნენ უსაშინლეს ტანჯვას, დიდსულოვნად კვდებოდნენ სარწმუნოებისთვის. სამ საუკუნოვანი ბრძოლა გამარჯვებით დაგვირგვინდა... უწიგნურ მეთევზეთა მოძღვრების წინაშე ქედი მოიდრიკეს ამა ქვეყნის ძლიერებმაც და სწავლულებმაც; ყველა ერმა მოიდრიკა ქედი. ჯვარი, რომელიც მანამდე საძაგელი სასჯელის ნიშანი იყო, უმაღლესი პატივის ნიშანი გახდა: მას თავზე და მკერდზე ატარებენ მეფენი და მღვდელმთავარნი; ის აგვირგვინებს ჭეშმარიტი ღმერთის ტაძრებს; ის თითოეული მართლმადიდებელი ქრისტიანის ნიშანია, მისი სარწმუნოების, სასოებისა და სიყვარულის ნიშანი. ვინ არ აღიარებს ქრისტიანობის დამკვიდრებაში ღვთის ნებას, ღვთის ძალას, ღვთის მოქმედებას, რომელიც აღემატება ადამიანურ ძალასა და გონებას? აღსრულდა შეუძლებელი, ზებუნებრივი, აღსრულდა საქმე ღვთისა. ასეთად წარმოდგება ქრისტიანობა ზოგადად. ქრისტიანობის უფრო დაწვრილებით შესწავლას მივყავართ მისი ღვთაებრიობის უფრო გარკვეულ რწმუნებამდე. ყველაზე ძლიერი დარწმუნება ჩნდება სახარებისეული მცნებების მიხედვით ცხოვრებისაგან, როგორც წინასწარმეტყველი ამბობს: „მცნებათა შენთაგან გულისხმა-ვყავ“ (ფსალმ. 118,104). მცნებების აღსრულების შედეგად წარმოშობილი დარწმუნება ადამიანის სულში მოქმედებს – ის ყველა გარეგან დარწმუნებაზე ძლიერია. სახარებისეული მცნებები ამშვიდებენ, აცოცხლებენ, ამტკიცებენ სულს. ის, ვინც იგრძნობს სულში მათ მოქმედებას, მოიპოვებს უფალ იესო ქრისტეს ცოცხალ რწმენას და გამოხატავს უფლის წინაშე გულის საწინდარს გადაწყვეტილი და მტკიცე აღიარებით: „სიტყუანი ცხორებისა საუკუნოჲსანი გქონან შენ. და ჩუენ გურწმენა და გვიცნობიეს, რამეთუ შენ ხარ ქრისტე, ძე ღმრთისა ცხოველისაჲ“ (იოან. 6,68-69). „მოყვენ თითნი შენნი“ – ეუბნება მაცხოვარი რწმენაში მერყევ მოწაფეს, მოწაფეს, რომელიც საგონებელშია ჩავარდნილი ღვთის საქმეთა დიდებულების წინაშე – „მოიღე ხელი შენი და დამდევ გუერდსა ჩემსა და ნუ იყოფი ურწმუნო, არამედ გრწმენინ“ (იოან. 20,27). „ხელი შემახეთ მე და იხილეთ“ (ლუკა 24,39) – დაიწყეთ მოქმედება ჩემი მცნებების მიხედვით, ხელი შემახეთ ცხოვრებით, რომელიც თანხმობაშია ჩემს ნებასთან, – და მიხილავთ მე, უხილავს, მიხილავთ თქვენი სულის სულიერი შეგრძნებით; ყოველი, ვინც ამგვარად შემეხება, დარწმუნდება ჩემში და ჩემი შეცნობით აღფრთოვანებული შესძახებს ჩემს საყვარელ მოციქულთან ერთად: „უფალი ჩემი და ღმერთი ჩემი!“ ამინ.

რამდენი ადამიანია, ვისაც ჩვენ ვთვლით არაფრად ჩასაგდებად, ცოდვილად, და ერთ მშვენიერ დღეს შეიძლება აღმოჩნდნენ ღვთის სასუფეველში, ჩვენ კი, ვისაც მსაჯულის ადგილი დაგვიკავებია და განაჩენი გამოგვაქვს, შეიძლება თავად ვიქმნეთ მსჯავრდებულნი და ჯოჯოხეთში შთავხდეთ!

როგორც კი ვინმე მოყვასზე ბოროტს იტყვის, იმწამსვე მისი გული კეთროვანი ხდება.

სრულებითაც არ არის ახალი და უცნაური, რომ ვიწრო გზით მავალი გაჭირვებას განიცდის. ასეთია სიკეთის ბუნებრივი თვისება: მისი გზა მოფენილია შრომით, დიდი ძალისხმევით, ხრიკებითა და საშიშროებით. მაგრამ ასეთია გზა, ხოლო მის შემდეგ – გვირგვინები, ჯილდოები, გამოუთქმელი და დაუსრულებელი სიკეთეები. ასე რომ, ამით დაიმშვიდე თავი. ამასთანავე, მიმდინარე ცხოვრების სიხარულიცა და მწუხარებაც მასთან ერთად ჩაივლის და ამ ცხოვრებასთან ერთად დასრულდება. შესაბამისად, არც სასიხარულო მდგომარეობით უნდა აღვზვავდეთ და არც მწუხარებების გამო დავეცეთ სულით და დავმარცხდეთ.

მართლმადიდებელი ეკლესია ყოველთვის მოქმედებდა კრებების მეშვეობით. მართლმადიდებლური სული ის არის, რომ ეკლესიაში მოქმედებდეს კრება და მონასტრებში უხუცესთა კრება. იღუმენმა ან იღუმენიამ და იღუმენის საბჭომ ერთად უნდა მიიღონ გადაწყვეტილება. მთავარეპისკოპოსი პირველია თანასწორთა შორის, პატრიარქი კი პაპი არ არის. მას ისეთივე ხარისხი აქვს, როგორც დანარჩენ იერარქებს. თუმცა პაპს სხვა ხარისხი აქვს – ის ამაღლებულზე ზის და მას ფეხებს უკოცნიან! პატრიარქი ზის დანარჩენ იერარქებთან ერთად და თავმჯდომარეობს. ასევე იღუმენი და იღუმენია კრების წევრებთან მიმართებით პირველები არიან თანასწორთა შორის. მთავარეპისკოპოსს ან იღუმენს არ შეუძლიათ აკეთონ ყველაფერი, რაც სურთ. ღმერთი განანათლებს ერთ იერარქს ან კრების იქ მყოფ წევრს ერთ საკითხში, სხვას – სხვა საკითხში. ხომ ხედავთ, ოთხი მახარებელი ერთმანეთს ავსებს. ასევე აქაც, ყველა გამოთქვამს თავის აზრს, ხოლო როცა არსებობს საწინააღმდეგო აზრი, ის ფიქსირდება პროტოკოლში. რადგანაც, როცა საქმე მიდგება ისეთ გადაწყვეტილებამდე, რომელიც სახარებისეული მცნებების საწინააღმდეგოა, და ადამიანი არ ეთანხმება, თუკი ის არ მოითხოვს, რომ მისი აზრი ჩაწერილ იქნეს, ისე გამოჩნდება, რომ ის თანახმაა. თუკი ის არაა თანახმა და ხელს აწერს თავისი აზრის დაფიქსირების გარეშე, ის კანონს არღვევს და პასუხისმგებელია, ის დამნაშავეა. მაგრამ თუკი ის გამოთქვამს თავის აზრს, ხოლო უმრავლესობა წინააღმდეგია, მაშინ ღვთის წინაშე ყველაფერი რიგზეა. თუკი ეკლესიაში კრება ან მონასტერში სინაქსის-კრება ვერ მოქმედებს როგორც საჭიროა, მაშინ შეიძლება გვეგონოს, რომ მართლმადიდებლური სული გვაქვს, მაგრამ გვქონდეს პაპისტური სული. მართლმადიდებლური სული ისაა, რომ თითოეულმა გამოთქვას და დააფიქსიროს თავისი აზრი, და არა ის, რომ არ ილაპარაკოს შიშისა და პირფერობის გამო, რათა კარგი ურთიერთობა ჰქონდეს მთავარეპისკოპოსთან ან იღუმენთან. (წმ. პაისი მთაწმინდელი, სიტყვები, ნაწ. 1, სუროტი, თესალონიკი, 1998, გვ. 329-330).

კითხვა: თუკი ვინმე ქრისტეს ურწმუნო, მაგალითად, იუდეველი ან სამარიტელი, მრავალ კეთილ საქმეს აღასრულებს, შევა ცათა სასუფეველში?

პასუხი: ვინაიდან უფალი ეუბნება ნიკოდიმოსს: „ამენ, ამენ გეტყვი შენ: უკუეთუ ვინმე არა იშვეს წყლისაგან და სულისა, ვერ ხელ-ეწიფების შესლვად სასუფეველსა ღმრთისასა“ (იოან. 3,5), ცხადია, რომ ვერ შევა სასუფეველში. თუმცა არ დაკარგავს თავის მისაგებელს: ან იღებს თავის კეთილდღეობას სიმდიდრით, ფუფუნებით და სხვა ცხოვრებისეული სიამოვნებებით, იმის მსგავსად, ვინც გაიგონა აბრაამისგან: „მოიხსენე, რამეთუ მიიღე კეთილი შენი ცხორებასა შენსა“ (ლუკ. 16,25), ანდა მისი ხვედრი მომავალ საუკუნეში დიდად განსხვავებული იქნება იმათი ხვედრისგან, ვინც სიკეთეს არ აღასრულებდა. რამეთუ როგორც მართალთათვის აქვს ღმერთს მრავალი სავანე (იხ. იოან. 14,2), ასევე ცოდვილთათვისაც მრავალი სხვადასხვა სასჯელია.

ერთმა გლეხმა გვიამბო: ჩემსა და ჩემს მეზობელს შორის მტრობა აღმოცენდა ეკალივით, ერთმანეთს თვალებში ვერ ვუყურებდით. ზამთრის ერთ ღამეს ჩემი პატარა ბიჭი სახარებას მიკითხავდა ხმამაღლა და როდესაც წაიკითხა მაცხოვრის სიტყვები: „აკურთხევდით მწყევართა თქუენთა“ (მათ. 5,44), მე დავუყვირე ბავშვს: საკმარისია! მთელი ღამე ვერ დავიძინე, გამუდმებით ვფიქრობდი, როგორ აღმესრულებინა ღვთის ეს მცნება. როგორ გავუკეთო სიკეთე ჩემს მეზობელს? ერთხელაც მეზობელი სახლიდან ხმამაღალი ტირილი შემომესმა. გამოვიკითხე და შევიტყვე, რომ საგადასახადო ხელისუფლებამ გასაყიდად წაიყვანა ჩემი მეზობლის მთელი საქონელი ვალის სანაცვლოდ. ელვასავით მეკვეთა აზრი: აი, ღმერთმა მოგცა საშუალება მეზობლისთვის სიკეთის გასაკეთებლად! გავიქეცი სასამართლოში, გადავიხადე გადასახადები ადამიანისთვის, რომელსაც ქვეყნად ყველაზე მეტად მე ვძულდი, და მისი საქონელი უკან დავუბრუნე. როდესაც მან ამის შესახებ შეიტყო, დიდხანს დადიოდა ჩაფიქრებული თავისი სახლის გარშემო. რომ ჩამობნელდა, დამიძახა, სახელით მომმართა. მე ღობესთან მივედი. ვკითხე: რისთვის დამიძახე? მან პასუხად ქვითინი დაიწყო, ძალა არ შესწევდა სიტყვის სათქმელად, ტიროდა და ტიროდა. მას შემდეგ ჩვენ იმაზე მეტი სიყვარულით ვცხოვრობთ, ვიდრე ღვიძლ ძმებს აქვთ. (წმ. ნიკოლოზ სერბი)

ეს სამსჯავრო იქნება ერთადერთი, საბოლოო და საშინელი, და უფრო სამართლიანი, ვიდრე საშინელი, ან, უკეთ რომ ვთქვათ, იმიტომაცაა საშინელი, რომ სამართლიანია. მაშინ დაიდგმება საყდრები, ძველი დღეთა (დან. 7,9) დაჯდება, წიგნები გადაიშლება, ცეცხლოვანი მდინარე დაიწყებს დენას, თვალთა წინაშე წარმოდგებიან განმზადებული ნათელი და ბნელი: „და გამოვიდოდიან კეთილის მოქმედნი აღდგომასა ცხორებისასა“, რომელიც აწ დაფარულია ქრისტეში, ხოლო ბოლოს მასთან ერთად გაცხადდება, „ხოლო ბოროტის მოქმედნი აღდგომასა სასჯელისასა“ (იოან. 5,29), რომლებიც, ურწმუნონი, უკვე განსაჯა განმსჯელმა სიტყვამ (იოან. 12,48). და პირველნი დაიმკვიდრებენ გამოუთქმელ ნათელს და წმიდა სამების ჭვრეტას... ხოლო მეორეთა ხვედრი, სხვა ყველაფერთან ერთად, იქნება ტანჯვა, ან, უკეთ რომ ვთქვათ, ყველაზე უწინ, განგდება ღვთისგან და სირცხვილი, რასაც დასასრული არ ექნება.

მზვაობარ ფარისეველს უფლის მადლობა და დიდება განუზრახავს: „ღმერთო, გმადლობ შენ, რამეთუ არა ვარ, ვითარცა სხუანი კაცნი, მტაცებელ ცრუ და მემრუშე“ (ლუკ. 18,11) – ამბობს იგი. ის აშკარა შეცოდებებს ჩამოთვლის, რომლებიც ყველამ შეიძლება დაინახოს; მაგრამ სულიერ ვნებებზე – სიამაყეზე, მზაკვრობაზე, სიძულვილზე, შურზე, ორგულობაზე – სიტყვასაც არ ამბობს. არადა სწორედ მათგან შედგება ფარისეველი! სწორედ ისინი აბნელებენ, კლავენ სულს, სინანულის უნარს უკარგავენ! ისინი სპობენ მოყვასის სიყვარულს და შობენ (მოყვასის მიმართ) დაბრკოლებას – სიცივით, სიამაყით და სიძულვილით ავსებულს! მზვაობარ ფარისეველს განუზრახავს მადლობა შესწიროს ღმერთს საკუთარი კეთილი საქმეების გამო, მაგრამ ღმერთი პირს იბრუნებს მისგან; ღმერთს მის წინააღმდეგ საშინელი განაჩენი გამოაქვს: „რომელმან აღიმაღლოს თავი თვისი, იგი დამდაბლდეს“ (ლუკ. 18,14)“.

როგორც სიყვარულია ყველა სათნოებაზე აღმატებული, ასევე ყველა ცოდვაზე უმძიმესია ძმის სიძულვილი, რადგან ვისაც სძულს ძმა, ის მკვლელია, როგორც მოციქულმა თქვა (1 იოან. 3,15). ვისაც ძმა სძულს, მას თვითონ ღმერთი სძულს.

იტყვი: ნუთუ არ უნდა გვძულდეს თვით მტრებიცა და წარმართებიც? უნდა გვძულდეს არა ისინი, არამედ მათი სწავლება, არა ადამიანი, არამედ მანკიერი ცხოვრება და გამრუდებული ნება. ადამიანი ღვთის ქმნილებაა, ხოლო ცთომილება – ეშმაკისა. ამიტომ ნუ შეურევ ღვთისას ეშმაკისაში.

ცხონება შესაძლებელია მხოლოდ მოყვასის საშუალებით – „მიუტევეთ და მოგეტევნენ“, და ეს არის სჯულის აღსრულება. (წმ. მაკარი დიდი)

აი, რას მიაღწია ეშმაკმა. მან დედამიწა აქცია ლაბირინთად, რომელშიც ჩვენ ერთმანეთის გაგება არ შეგვიძლია... ჩვენ იქამდე მივედით, რომ ჩვენს დროში დედამიწა ერთ ფსიქიატრიულ საავადმყოფოდ ვაქციეთ! და ჩვენ არც კი გვესმის, რაშია საქმე. ყველანი გაოცებულები ვართ: „რა დაგვემართა, საით მივდივართ, რატომ მიდიან ჩვენი შვილები, რატომ წავიდნენ საკუთარი სახლებიდან და დაეხეტებიან უმიზნოდ, რატომ მიატოვეს ცხოვრება, რატომ მიატოვეს სწავლა? რატომ ხდება ეს?“ ეშმაკმა მოახერხა საკუთარი თავის დაფარვა და ადამიანებისთვის შთაგონება, რომ სხვა სახელები გამოეყენებინათ. როდესაც ადამიანი იტანჯება, ექიმები, ფსიქოლოგები ხშირად ამბობენ: „ახ, შენ ნევროზი გაქვს! ახ, შენ სტრესი გაქვს!“  – და ამის მსგავსი. ისინი არ თანხმდებიან იმაზე, რომ ეშმაკი ანვითარებს ადამიანში ეგოიზმს...

ბოროტება ბოროტებას ვერ მოსპობს. თუკი ვინმე ბოროტებას გიკეთებს, შენ მას სიკეთე გაუკეთე, რომ კეთილი საქმით მოსპო სიბოროტე. 

მოვა დრო და ადამიანები ჭკუაზე შეიშლებიან. როდესაც ისეთ ვინმეს ნახავენ, ვინც საერთო სნეულებით არ იქნება დაავადებული, დაუპირისპირდებიან და ეტყვიან: „შენ შეშლილი ხარ, რადგან ჩვენნაირი არ ხარ“.

თუკი უფალმა ვირი აალაპარაკა და მოგვის მიერ სულიერი კურთხევა მიანიჭა [ებრაელებს]; თუკი, ამგვარად, ვირის უსიტყველი ბაგეებით და ბალაამის უწმინდური ენით უფალი უმადური იუდეველებისთვის მოქმედებდა, მით უმეტეს თქვენთვის, თუკი მადლიერნი იქნებით, ის ყველაფერს აღასრულებს, რაც საჭიროა, და სული წმიდას გარდამოავლენს, – თუნდაც რომ მღვდლები უკიდურესად ბიწიერნი იყვნენ.

თუკი ადამიანი საკუთარ თავზე მუშაობას არ დაიწყებს, მაშინ ეშმაკი მას სხვა სამუშაოს გამოუძებნის – სხვების ნაკლოვანებების მოძიებას.

სულო ჩემო! რაც უნდა სიმართლე გქონდეს, თუ ძმისგან შეურაცხყოფა და წყენა არ მოითმინე, არა გაქვს ნაწილი იესოსთანა და სახარების მადლისაგან შორს დარჩები.

სიახლეები

16 მაისი 2025

მოღვაწეობა: წიგნი წმიდისა მამისა დოროთესი

8 იანვარი 2025

ცხოვრება: წმიდა მამები სიძულვილის შესახებ

25 დეკემბერი 2024

პატერიკები: წმინდა ნიკოლოზ სერბი – ამბავი სიძულვილის ძლევისა

15 აპრილი 2024

ცხოვრება: წმინდა პაისი მთაწმინდელი – სწავლებები

18 ნოემბერი 2023

ისტორია: რატომ გაუქმდა გლადიატორთა ბრძოლები

2 ნოემბერი 2023

საცდურები: წმ. მამები ასტროლოგიის შესახებ

24 ივლისი 2023

მოღვაწეობა: წმიდა მამათა სწავლებების კრებული (ნაწ. 2)

8 დეკემბერი 2022

ცოდვები: წმ. მამები ავსიტყვაობისა და ბილწსიტყვაობის შესახებ

18 ივნისი 2022

განმარტება: წმ. იოანე ოქროპირი – თარგმანებაჲ იოანეს სახარებისაჲ

15 აპრილი 2022

მოღვაწეობა: არქიმანდრიტი ეფრემ ფილოთეველი (არიზონელი) – სწავლებები

10 აპრილი, 2021

მოღვაწეობა: წმ. იოანე სინელი – კლემაქსი, რომელ არს კიბე (წმ. ეფთვიმე მთაწმიდელის თარგმნილი, შესწორებული გამოცემა)