არქიმანდრიტი რაფაელი (კარელინი)
სიძვის ცოდვის შესახებ
წმინდა მამები განასხვავებდნენ რვა ძირითად ცოდვას ან ვნებას, როგორც რვა სათავეს, საიდანაც მთელი თავიანთი მრავალფეროვნებით გამოდიან ჩვენი სულიერი და ხორციელი ცოდვანი. აქ მოცემულია არა იმდენად საღვთისმეტყველო, რამდენადაც ასკეტური სურათი ჩვენი ცოდვილობისა. წმიდა მამებმა იმიტომ განსაზღვრეს კონკრეტული ცოდვები, რომ შესაძლებელი ყოფილიყო მათთან ბრძოლის საშუალებების მითითება. მათი სწავლების თანახმად, სინამდვილეში არსებობს ცოდვის ერთი ძირითადი სათავე – ჩვენი თავმოთნეობა, ანუ არასწორი სიყვარული ადამიანისა საკუთარი თავის მიმართ, ეგოიზმი და ეგოცენტრიზმი. ეს არის ყველა ცოდვის საწყისი. ზოგიერთი ღვთისმეტყველი მიუთითებდა თავმოთნეობის სამ სახესხვაობაზე, ესენია: დიდებისმოყვარება, ტკბობისმოყვარება და ვერცხლისმოყვარება. მაგრამ ეს სქემა საკმაოდ განზოგადებულია და აბსტრაქტული, აქ გაგვიჭირდება თავად ცოდვის სახის დანახვა.
და უკვე არა ღვთისმეტყველებმა და ქრისტიანობის თეორეტიკოსებმა, არამედ მონაზვნებმა და ასკეტებმა, ცხოვრების მთავარ მიზნად სულის განწმენდა რომ დაისახეს, გამოავლინეს ჩვენი ცხონების რვა მთავარი მტერი, რვა საწყისი ვნება, რომლებიც, თუ ადამიანი არ შეებრძოლება, დაეუფლებიან მას, გადაიქცევიან მომაკვდინებელ ცოდვებად და სამუდამოდ ჩამოაშორებენ მის სულს ღმერთს.
აქ საუბარი მსურს ერთ-ერთ ყველაზე საზარელ და განსაკუთრებით მძიმე ვნებაზე, რომელიც მუდამ ებრძვის ადამიანს და რომელშიც თავს იყრის ყველა მანკიერი ტკბობა. ქრისტიანს სიკვდილამდე უხდება სიძვის გულისთქმასთან ყველაზე მძიმე და სასტიკი ჭიდილი. წმინდა მამები ამბობენ: "ნუ ენდობი საკუთარ სხეულს მანამ, სანამ იგი კუბოში არ ჩაწვება და ვიდრე კუბოს ლურსმნებით არ დაჭედავენ". თითოეულ ადამიანში გენეტიკურად ძევს ბუნებრივი წადილი საპირისპირო სქესისა და მისდამი ლტოლვა. როგორც წმინდა მამები ამბობენ, სიძვის ცოდვასთან ბრძოლა არის ჩვენში შინაგანად დამკვიდრებულ მტერთან შერკინება.
ჩვეულებრივ როგორ ვითარდება ეს ვნება? ამისთვის საჭიროა გარკვეული გამოსახულება, ამიტომაც იგი ყველაზე ხშირად ამით იწყება. პირველ ეტაპზე ბილწი გამოსახულება ჩნდება ადამიანის გონებაში, როგორც ეს ხდება კინო ან ტელეეკრანზე. მაგრამ ეს ჯერ კიდევ არ არის ცოდვა – მხოლოდ საბაბი, შემოტევა, საცდური, ეშმაკის მიერ ჩვენს წინ დადგმული სატყუარაა. როგორც ადამიანი სატყუარას დააგებს ხოლმე რომელიმე მავნე ცხოველის, მაგალითად ვირთხის, გასანადგურებლად, ისიც ეცემა მას და იღუპება, ასევე გვთავაზობს ეშმაკიც სატყუარას, მომხიბლავ გამოსახულებას, რასაც ცნობიერებაში გვინერგავს. მაგრამ ჩვენ ძალგვიძს, შინაგანად უარვყოთ იგი, არ შევაჩეროთ მასზე საკუთარი ნება. მაშინ ეს გამოსახულება ჩვენთვის გარეგანი და უცხო დარჩება. მას მხოლოდ იმ შემთხვევაში გავითავისებთ, თუ მოგვეწონება იგი და მოგვინდება მისი დატოვება ჩვენს ცნობიერებაში. თუ ადამიანი თავიდანვე უკუაგდებს ვნებითს გულისსიტყვას ან გამოსახულებას, ამ სულიერი ბრძოლიდან გამარჯვებული გამოვა.
წმინდა მამებმა ჩამოაყალიბეს სწავლება სიფხიზლის, საკუთარი გულის კონტროლის შესახებ. ეს კონტროლი ხორციელდება მოუკლებელი ლოცვით, როცა ადამიანი თავიდანვე ამჩნევს გულისსიტყვის ჩასახვას ან გამოსახულების გაჩენას.
თუ პიროვნება არ ლოცულობს, იგი ვერ შენიშნავს გულისსიტყვის (ან გამოსახულების) წარმოშობის პირველ ეტაპს და დაინახავს მხოლოდ მომდევნო საფეხურებს, როდესაც შინაგანი ნებელობითი ძალისხმევით დაიწყებს ამ გულისსიტყვის (გამოსახულების) ცნობიერებაში დაკავებას, მის ჭვრეტას, მისდამი ტრფიალსა და მისით ტკბობას. ამიტომაც მიგვითითეს წმინდა მამებმა – გულში მუდამ წარმოვთქვათ მოკლე ლოცვა – იესოს ლოცვა, რომელიც ადამიანის გულის სიღრმეებში სხივად იჭრება. მოუკლებელი ლოცვისთვის შეიძლება საკუთარი შეხედულებისამებრ შევარჩიოთ სიტყვები ფსალმუნებიდან, მოკლე ვედრება "უფალო, შეგვიწყალენ!" ან "ღმერთო, მილხინე ცოდვილსა ამას!", მაგრამ იესოს ლოცვა გაცილებით ღრმაა და ჭეშმარიტად ყოვლისმომცველი. წმინდა მამათა გამოთქმით ის "რვა სიტყვაში დატეული სახარებაა".
დიახ, გულისსიტყვის (ან გამოსახულების) ჩასახვის წუთი საუკეთესო დროა მასთან შესაბრძოლებლად და მის გასანადგურებლად. გულისსიტყვა მცენარეს ჰგავს: ახლად აღმოცენებულს იოლად ამოგლეჯ მიწიდან, გაზრდილისა და ღრმად ფესვგადგმულის მოსათხრელად კი დიდი ძალისხმევაა საჭირო. და თუ ყლორტი ხედ გადაიქცა, მისი ამოგდება თითქმის შეუძლებელია და ადამიანსაც აღარ ხელეწიფება ცოდვასთან საკუთარი ძალებით ბრძოლა – მან დასახმარებლად თავის მოძღვრებს უნდა მიმართოს.
ამრიგად, ტკბობითი გულისსიტყვის წინააღმდეგ ბრძოლის საუკეთესო საშუალებაა მისი მოკვეთა თავიდანვე, მისი გამოჩენისთანავე. მაგრამ მომდევნო ეტაპებზეც ჰმართებს ქრისტიანს ცოდვასთან დაპირისპირება. მაშინაც კი, თუ ბრძოლა დაგვიანებით ან შეცდომებით წარიმართება, საჭიროა მისი გაგრძელება და ღვთისადმი ვედრება გონებით დაშვებულ შეცოდებათა მოსატევებლად. ვნებით გულისსიტყვასთან ბრძოლაში საჭიროა გამოყენებული იქნეს ადამიანის ბუნებრივი, გულისწყრომითი ძალები, რაც ნიშნავს ეშმაკის, ცოდვითი გულისსიტყვისა და თავად ცოდვის მიმართ მრისხანებას. რისხვა ადამიანს მიეცა, როგორც საჭურველი, მტერთან საომარი მახვილი, მაგრამ ჩვენ იგი საკუთარი თავისა და მოყვასის წინააღმდეგ გამოვიყენეთ. გულისწყრომა შეიძლება იყოს წმინდა და მართალი, თუ ჩვენს გულში აღმოცენებულ ცოდვასა და დემონზე განრისხებას ვისწავლით. მრისხანებას გამანადგურებელი ძალა აქვს და თუ მას მოძმისკენ მივმართავთ, გარკვეული თვალსაზრისით, მკვლელებად ვიქცევით, ხოლო თუ ცოდვას დავუპირისპირებთ, რისხვა დაშლის მას და ჩვენს სულს განწმენდს.
ასე რომ, საჭიროა ვისწავლოთ ბილწ გულისსიტყვებზე განრისხება. წმინდა მამები გვასწავლიან: "როდესაც ბილწი გულისსიტყვა წინ დაგიდგება, ჯერ განურისხდი მას, როგორც უბედურებას, რომელსაც შეუძლია მარადიული ცხოვრება დაგაკარგვინოს, შემდგომ ღმერთს მიმართე ლოცვით. ნუ შეისწავლი ამ გულისსიტყვას და ნუ გაესაუბრები, სიტყვებით ნუ უარყოფ დემონის ნათქვამს. გულისსიტყვა რისხვით განაგდე გულიდან, შემდეგ კი ღმერთს მიმართე, რათა შებილწული შენი სული განწმინდოს".
კიდევ რა არის საჭირო სიძვის დემონთან საბრძოლველად? თავშეკავება! წმინდა მამებმა სიძვის ცოდვა, ეს სნეულება, ნაყროვანების მომდევნოდ დააყენეს, რადგან სიძვის დემონი ნაყროვანების დემონთან მჭიდროდ არის დაკავშირებული. ნაყროვანება სიძვის ცოდვას აღანთებს. წმინდა მამები ამბობდნენ: "თუ სიძვასთან ბრძოლა გსურს საკუთარი სტომაქის დაოკების გარეშე, ეს იგივეა, კოცონის ჩაქრობას შევეცადო მასში ხის ტოტების ჩაყრით".
როგორ დავუდგინოთ საკუთარ თავს საკვების ნორმა?
წმინდა მამები ასე გვასწავლიან: "განსაზღვრე, რამდენი საკვები გჭირდება დასანაყრებლად, შემდეგ შეჭამე ამ რაოდენობის ორი მესამედი, დანარჩენი კი დატოვე; ან მაგიდიდან მაშინ ადექი, როდესაც ჯერ არ გრძნობ სრულ გაძღომას და ცოტაოდენი ჭამა კიდევ გინდა. ეს იქნება შენი საზომი". წმინდა იოანე კიბისაღმწერელთან ვკითხულობთ: "სტომაქის დასაოკებლად გამოვიყენოთ კეთილგონივრული თანდათანობა: ჯერ აღვიკვეთოთ გამასუქებელი საკვები, შემდგომ განმახურვებელი, ბოლოს კი დამატკბობელი". არ შეიძლება ერთბაშად დაიდგინო მკაცრი მარხვა – თავშეკავებას ადამიანი თანდათან აჩვევს საკუთარ თავს. გარდა ამისა, მარხვაში ზოგჯერ ზომიერების დაცვაც არის აუცილებელი. როგორც ღირსი იოანე კასიანე რომაელი წერს, ზომაგადასული მარხვა ზოგჯერ არათუ აცხრობს, პირიქით, აღაგზნებს სიძვის ცოდვას. ზომიერებისა და თავშეკავების ზოგადი წესის თანახმად, თითოეულმა თავისი ძალების, სხეულის მდგომარეობისა და ასაკის მიხედვით უნდა მიიღოს იმდენი საკვები, რამდენიც ესაჭიროება სხეულის ჯანმრთელობის შესანარჩუნებლად და არა ძღომის სურვილის დასაკმაყოფილებლად. ერთნაირად საზიანოა ორივე უკიდურესობა: უზომოდ მკაცრი მარხვაც და სტომაქის გადავსებაც. მონაზონმა ისე გონივრულად უნდა დაიცვას მარხვა, თითქოს სხეულში ას წელიწადს დარჩენა ჰქონდეს გადაწყვეტილი; ისე უნდა მოთოკოს სულიერი მოძრაობანი: დაივიწყოს წყენანი, დაუტევოს დარდი, არად ჩააგდოს მწუხარება და დანაკარგი, თითქოს ყოველდღე სიკვდილს აპირებდეს.
ამიტომ, როდესაც მარხვაზე საუბრობენ, მხედველობაში აქვთ გონივრული თავშეკავება და არა საკუთარი თავის დასნეულება, რასაც არცთუ იშვიათად თან სდევს სიამაყე და ხიბლი. ამრიგად, გვახსოვდეს, – საკვების ზომიერად მიღება არის საშუალება სიძვის ვნების ასალაგმავად. ასევე სიძვის ვნების განსაკუთრებით ძლიერი აღგზნების დროს სასურველია წყალი ცოტა ვსვათ, რადგან წყურვილის გრძნობა გარკვეულწილად აჩლუნგებს და ასუსტებს მას. განდეგილები არა მხოლოდ საკვებს იღებდნენ ზომიერად, არამედ წყალსაც.
წმინდა მამები ამბობენ: "თუ საკუთარ თავს მარხვის საშუალებით შეკრავ, ამით სიძვის ეშმაკს გათოკავ, მაგრამ მიწაზე მის დასანარცხებლად თავმდაბლობა გჭირდება". ძველი ეგვიპტის ერთ-ერთი მოღვაწე, განმარტავს რა ბიბლიურ მონათხრობს, თუ წინასწარმეტყველმა და ღვთისმხილველმა მოსემ ეგვიპტელი როგორ მოკლა და ქვიშაში ჩამარხა, ამბობს, რომ ეს არის სახე სიძვის დემონთან ბრძოლისა. ქვიშა უდაბნოა – ადგილი, სადაც არაფერი იზრდება; "ეგვიპტელის ქვიშაში ჩამარხვა" – ნიშნავს სიძვის დემონის ძლევას თავმდაბლობით.
სიძვის ვნებასთან ბრძოლისას ქრისტიანს ჰმართებს ღრმა სულიერი თავმდაბლობა; მან უნდა შეიგნოს, რომ თავად არის შუაგული ცოდვისა და თვინიერ ღვთის შეწევნისა ვერ შეძლებს ამ ვნებასთან ბრძოლას; ამასთან სულიერად არ უნდა დაეცეს, იმედი იქონიოს ღვთის შემწეობისა და ილოცოს. სიძვის ეშმაკი სიამაყის ეშმაკთან არის შეკრული. ზოგჯერ საღვთო განგებულება სწორედ ამპარტავან ადამიანზე დაუშვებს სიძვის განსაკუთრებით ძლიერ ბრძოლას, რათა უმცირესი ცოდვით განკურნოს უდიდესი, სუსტი სენით მოარჩინოს უმძიმესი ავადმყოფობა. მაგრამ თუ ადამიანი დროულად დაიმდაბლებს თავს, მას ეს მკაცრი მკურნალობა არ დასჭირდება.
სიძვასთან ბრძოლის ყველაზე ქმედითი საშუალებაა აღსარება სულიერ მამასთან. წმინდა მოღვაწენი ამბობენ, რომ სიძვის ეშმაკი ვერ იტანს მხილებას, უყვარს ჩვენს სულებში მიმალვა, ჩაძრომა, როგორც მორიელს ხვრელში. როცა დემონს ამხელ მოძღვრის წინაშე, უამბობ მასთან საკუთარი ბრძოლის შესახებ, მაშინვე მოგეშვება გულზე. მაგრამ ამის გაკეთებისას აუცილებელია, გწამდეს საკუთარი მოძღვრის ლოცვისა. მამათა ცხოვრებაში არის მოთხრობა ორ მონაზონზე, რომელთაც სიძვის ეშმაკი ებრძოდა. როცა ისინი მივიდნენ ბერთან და უამბეს ამის შესახებ, ერთმა შვება იგრძნო, მეორემ კი – არა. პირველმა ჰკითხა მეორეს, რომელმაც დაიჩივლა თავის უშედეგო მისვლაზე: "როგორ გაუმხილე შენი ბრძოლა სულიერ მამას?", მან უპასუხა: "მივედი, ვუამბე, თაყვანი ვეცი და წამოვედი". შემკითხველმა უთხრა: "მე კი მივედი მასთან ისე, როგორც მივეახლებოდი ქრისტე მაცხოვარს – რწმენით, რომ მისი ლოცვებით განმეშორებოდა სიძვის დემონი. როდესაც ცდუნებაზე ვუამბობდი, მე შინაგანად ვინანიებდი და ვტიროდი; მისგან გამოსულს კი თავი ხელახლა დაბადებული მეგონა".
ამიტომ, თუ მოძღვარს სიძვის ბრძოლის შესახებ უცხადებთ, იგი არ უნდა გამოგივიდეთ უბრალო, მშრალი ნაამბობი. თქვენ შინაგანად უნდა იგლოვდეთ საკუთარ ცოდვილობას და გწამდეთ, რომ სულიერი მამის ლოცვებით უფალი დაგიხსნით: შეასუსტებს ამ ბრძოლას, ან გაგამარჯვებინებთ.
სიძვის ეშმაკთან წარმატებით საბრძოლველად უნდა ვეცადოთ, არავინ განვიკითხოთ, განსაკუთრებით ისინი, ვისაც იგივე ვნება ტანჯავს. როდესაც სხვებს ვკიცხავთ, ვგულისხმობთ, რომ მათ ადგილზე იმავეს არ ჩავიდენდით, და შინაგანად საკუთარ თავს დემონის მძლეველად წარმოვიდგენთ, ამიტომ სხვათა განკითხვის გამო უფალი ზოგჯერ დაუშვებს ჩვენზე ისეთივე ბრძოლას, რასაც ხშირად ვერ ვუძლებთ და ვეცემით. სულიერი ცხოვრების ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი წესია – არ განიკითხო სხვა. ეს ნიშნავს, არ გაამართლო მისი ცოდვა, მაგრამ თანაუგრძნო, როგორც სნეულს.
ერთ-ერთი წმინდანი ამბობს: "როდესაც ვხედავ შემცოდეს ან შევიტყობ მის შესახებ, საკუთარ თავს ვეუბნები: იცოდე, თავად არ ჩაიდინო ეს! ვინ იცის, ხვალ რა მოგივა?!"
სიძვის დემონთან ბრძოლის კიდევ ერთი საშუალებაა გონივრული განმარტოება მაშინ, როდესაც იგი განსაკუთრებული სიმძაფრით გვიტევს. გარდა ამისა, საჭიროა მუდმივი შრომა – სიძვის დემონი განსაკუთრებით დაუნდობლად ესხმის თავს ადამიანს, რომელიც საჭირო საქმით არ არის დაკავებული.
წმინდა მამები ამბობენ, რომ საჭირო არ არის საკუთარ გარეგნობაზე გადაჭარბებული ზრუნვა, საკმარისია, ფაქიზად და სუფთად ჩაცმა. ფიქრი ლამაზ სამოსზე, რომელიც სხვებს მოსწონთ, შეფარულად შეიცავს სიძვის ცოდვას. წმინდა მამები არ გვირჩევენ ერთმანეთთან მოურიდებელ ქცევას. ერთი მოღვაწე ამბობდა: "მოურიდებლობა სიძვის ცოდვის საწყისია. მოურიდებლად ქცევა ჰგავს უდაბნოს ქარს, რომელიც წვავს და ანადგურებს ნათესებს იქ, სადაც გადაივლის".
წმინდა მამათა ნაწერები გვასწავლიან, რომ სიცილსა და ქილიკშიც არის ჩამალული სიძვის ცოდვა. ასკეტიკის თვალსაზრისით, ხუმრობა და ლაზღანდარობა ბილწავს ადამიანის სულს, ანადგურებს გულში არსებულ კეთილკრძალულებას. საეკლესიო გადმოცემა გვეუბნება, რომ გაცინებული ან მომღიმარი არც იესო ქრისტე უნახავს ვინმეს და არც მისი ყოვლადწმიდა დედა. დემონს კი ხშირად გამოსახავენ მოხარხარეს. ჩვენ რომ გვესმოდეს, რისთვის გვიბოძა უფალმა მიწიერი ცხოვრება და უფრო ხშირად ვფიქრობდეთ, მარადისობაში რა გველის – სამოთხე ან ჯოჯოხეთი, ლაზღანდარობისა და სიცილ-ხარხარის სურვილი დაგვეკარგებოდა. რომ ვიცოდეთ, თუ რამდენმა ცოდვამ მოიყარა თავი ჩვენს სულში, ცოდვის რა უკიდეგანო ზღვაა ეს ქვეყანა, ხუმრობის თავი არ გვექნებოდა. მაგრამ ეს საშინელი სურათი ჩვენგან დაფარულია...
წმინდა მამები მიგვითითებენ, შეძლებისამებრ თავი ავარიდოთ საპირისპირო სქესთან ურთიერთობას, რადგან იგი აუცილებლად აღგვიძრავს სიძვის ვნებას, ცხადს ან ფარულს. ზოგიერთნი აცხადებენ: "მე დაველაპარაკე ქალს და საზიანო არაფერი მიგრძვნია". წმინდანები ამას სხვაგვარად უყურებენ: ადამიანს ზიანი მიადგა, მაგრამ თავად ეს ვერ შენიშნა. ერთ-ერთი მოღვაწე წერდა: "დედაკაცთან საუბრიდან რამდენიმე დღის შემდეგ სიძვის ვნებამ შემომიტია – თვალწინ მისი ხატება დამიდგა. როდესაც ვესაუბრებოდი, მეგონა, უვნებო ვიყავი, მაგრამ მისი სახე სადღაც სულის სიღრმეში ჩამებეჭდა და მოგვიანებით, ბრძოლის დროს, სატყუარასავით ამოტივტივდა ქვეცნობიერების სიღრმეებიდან".
ჩვენ არ ვიცით, რა ხდება ჩვენს გულებში. ყველა საუბარი, შეხვედრა, შთაბეჭდილება – გულის სიღრმეებში ჩაბნეული თესლია, საიდანაც ღეროები აღმოცენდება. ნებისმიერ ქალთან ურთიერთობისას უკიდურესი სიფრთხილე გვმართებს, თუნდაც გვეგონოს, რომ მისდამი საერთოდ არ ვგრძნობთ რაიმე ბილწ სურვილს. ასევე თავი უნდა ავარიდოთ არასაჭირო ურთიერთობებს, რადგან არცთუ იშვიათად გვსურს ქალებთან ყოფნა არა რაიმე მნიშვნელოვანი ან გადაუდებელი საქმის გამო, არამედ სიძვის ვნების ფარულად, შინაგანად დასაკმაყოფილებლად. წმინდა იოანე ოქროპირი წერს: "არ არის აუცილებელი, დაეცე დედაკაცთან; ზოგჯერ ადამიანს მისი ახლოს ყოფნაც ანიჭებს ფარულ ტკბობას".
ღირსი იოანე სინელის, სინას მთის დიდი იღუმენის, წიგნში ვკითხულობთ: "მრავალგზის ეშმაკი სიძვისა განეშორების მონოზონისაგან, და ჟამსა მას დედათა თანა ჯდომისასა ლმობიერ ჰყოფს გულსა მისსა და მოსცის წყარო ცრემლთა და მოაგონის, რაჲთამცა სწავლიდა მათ ხსენებისათვის სიკვდილისა და სასჯელისა და სიწმინდისათვის და მოღვაწებისა; რაჲთა სიტყვითა მით ლმობიერებისა და სახითა მით მაჩვენებლობისათა მირბიოდინ მგლისა მის თანა, ვითარცა მწყემსისა მიმართ, და რაჟამს იქმნის ჩვეულება და კადნიერება, მაშინ მოიწიის დაცემაჲ უბადრუკსა მას ზედა" (15,63). ამიტომ მღვდელმა, ქალებთან ურთიერთობისას, მაშინაც კი, როდესაც მათ მოძღვრავს და სულიერებაზე ესაუბრება, უსათუოდ უნდა დაიცვას ზომიერება – ესაუბროს მოკლედ და მკაფიოდ. ვისაც რჩევების შესრულება და გადარჩენა სურს, არ სჭირდება ხანგრძლივი საუბარი, მისთვის საკმარისია გაიგოს, რა უნდა აკეთოს.
ჩვეულებრივ, დედაკაცები, რომლებიც ხშირად მიმართავენ თავიანთ სულიერ მოძღვარს, დიდხანს ესაუბრებიან და გაუთავებლად იმეორებენ ერთსა და იმავეს, სინამდვილეში ამ გზით შინაგანად იკმაყოფილებენ სიძვის ვნებას. ვინც სიწმინდეზე ზრუნავს, ის დაკვირვებითა და მოკლედ ლაპარაკობს. დედაკაცთან ურთიერთობისას, წმინდა მამათა სწავლებით, კეთილგანწყობისა და თავაზიანობის გარდა, აუცილებელია სიმკაცრის დაცვაც. ადამიანმა არასდროს უნდა იფიქროს, რომ სიძვას მოერია – აქ ეშმაკის ერთ-ერთი მზაკვრობა იმალება. წმინდა იოანე კიბისაღმწერელი ამბობს: "იჩემებნ მელი ორგულებით ძილსა და ეშმაკი სიძვისა დაცადებასა ბრძოლისასა: ერთმან მან, რაჲთა ფრინველი შეიპყრას, და მეორემან ამან, რაჲთა სულნი კაცთანი მოინადირნეს და წარწყმიდნეს. ნუ დაიჯერებ, ძმაო, ხორცთა შენთა ბრძოლისა დაცადებასა და ნუ მიენდობი მათ ყოველთა დღეთა ცხოვრებისა შენისათა, ვიდრემდე წინაშე ქრისტესა წარგადგინონ (15, 16-17).
სიძვის დემონმა შესაძლოა, გარკვეულ ხანს არც შეგვაწუხოს, რათა გვაფიქრებინოს, თითქოს უკვე ვძლიეთ ბილწ ვნებას და ამით დაგვაკარგვინოს სიფრთხილე. ამის შემდგომ იგი მოულოდნელად დაგვესხმის თავს ჩვენ – მის მსხვერპლთ და, როგორც წესი, იარაღაყრილთ დაგვადგება თავს. ამიტომაც არასდროს უნდა ვენდოთ საკუთარ თავს, არ გვეგონოს, თითქოს ამ ბრძოლაში გავიმარჯვეთ.
მარიამ მეგვიპტელს, იორდანეს უდაბნოში მცხოვრებს, მრავალი წელი ებრძოდა სიძვის ეშმაკი – იგი ღირს დედას თავის წარსულ, ცოდვილ ცხოვრებას შეახსენებდა. მტრის თავდასხმების დროს მარიამი მიწაზე ემხობოდა და მთელი ხმით ყვიროდა: "უფალო, მიხსენ მე! უფალო, მე უძლური ვარ!" ამ თავმდაბლობისთვის ეს მოღვაწე დედა ღვთის მადლით იმოსებოდა და მტერთან ამ სასტიკ, უმძიმეს ბრძოლაში იმარჯვებდა.
ამრიგად, ყველას უნდა გვახსოვდეს: სიძვის დაძლევა ნიშნავს მადლის გამარჯვებას დემონზე. გულშემუსვრილებითა და ღრმა თავმდაბლობით საკუთარი თავის ჭეშმარიტი შეცნობის გარეშე შეუძლებელია სიძვის ვნების ძლევა!
შევეცადოთ, მოკლედ შევაჯამოთ ყოველივე ზემოთქმული. სიძვის ვნებასთან ბრძოლა, უპირველეს ყოვლისა, გულისხმობს გულისა და გონების სიფხიზლეს, ანუ ბილწი გულისსიტყვის (ან გამოსახულების) დროულად აღმოჩენასა და დაუყოვნებლივ მის მოკვეთას. ამის მისაღწევად აუცილებელია: მოუკლებელი ლოცვა; ბილწი გულისსიტყვების (ან გამოსახულებების) მიმართ გულისწყრომა; მუდმივი შრომა; აღსარება და გულისსიტყვების გამხელა სულიერ მამასთან, მოძღვართან; ნაყროვანებასთან ბრძოლა; მოკრძალებული შემოსვა და ქცევა; მოყვასის არგანკითხვა; მდუმარება და განმარტოება სიძვის სულის განსაკუთრებით ძლიერი თავდასხმების დროს და, რაც მთავარია, გულწრფელი და არა თვალთმაქცური ღრმა თავმდაბლობა. წმინდა მამების თქმით: "უბიწოება – ყველა სათნოების ერთობლიობაა".
წიგნიდან „სიტყვა ნუგეშინისცემისა“; შემდგენელი და გამომცემელი – დეკანოზი ზაქარია მარგალიტაძე.
|
