წმ. იოანე კრონშტადტელი

სულიერი ცხოვრების შესახებ, დღიურებიდან

ნაწილი პირველი

ნუ განაწყენდები, თუკი ვინმე არაგულწრფელად გესაუბრება ან გექცევა, რამეთუ განა შენ თვითონ ყოველთვის გულწრფელად ესაუბრები და ექცევი სხვებს? არ ფარისევლობ ხშირად? ლოცვისას ღმერთს ყოველთვის გულწრფელად, არაფარისევლურად ესაუბრები? განა ხშირად არაა, რომ ბაგეები ჭეშმარიტების სიტყვებს წარმოთქვამენ, გული კი ცრუობს? განა სიწრფელით, უბრალოებით ცხოვრობ ღვთის წინაშე? თუკი არა ხარ მართალი ღვთისა და ადამიანების წინაშე, ხშირად ცრუობ, ფარისევლობ, – ნუ განრისხდები, თუკი სხვებიც არაგულწრფელნი და პირმოთნენი არიან შენს მიმართ. „რომლითა ვინცა ვინ ცოდის, მითაცა ისაჯებინ“ (სიბრძნე 11,17). შემწყნარებელი იყავ სხვების მიმართ იმაში, რაშიც თავად ცოდვილი ხარ.

განა ფარისევლები ფიქრობდნენ, რომ თვალთმაქცურად ლოცულობენ? არ ფიქრობდნენ; ისინი თავს მართლად მიიჩნევდნენ თვით ფარისევლობაში. ის მათი ჩვეულება გახდა, ასე ვთქვათ, მათ ბუნებად იქცა, და ისინი ფიქრობდნენ, რომ თავისი ლოცვით ღმერთს ემსახურებიან. განა ფიქრობენ დღევანდელი ფარისეველი ქრისტიანები, რომ ფარისევლურად ლოცულობენ და ფარისევლურად ცხოვრობენ? არ ფიქრობენ. ისინი ყოველდღიურად ლოცულობენ, შესაძლოა დიდხანს, მაგრამ ლოცულობენ ჩვეულებით, ბაგეებით და არა გულით, გულის შემუსვრილების გარეშე, გამოსწორების მტკიცე სურვილის გარეშე; ლოცულობენ მხოლოდ დადგენილი წესის შესასრულებლად და ჰგონებენ, ვითარმედ მსხვერპლი შესწირეს ღმრთისა (იხ. იოან. 16,2), არადა თავისი ლოცვით მხოლოდ ღვთის რისხვას იწვევენ თავზე. ყველა ჩვენთაგანი მეტ-ნაკლებად სცოდავს იმით, რომ ფარისევლურად ვლოცულობთ, და ამის გამო დიდ სასჯელს ვიღებთ. დამდაბლდი, თავი ბალახად მიიჩნიე, რომელიც არაფერია საუკუნოვანი მუხების წინაშე, ანდა – ეკლიან სარეველად, რომელიც არარაობაა, უფასურია დიდებული, სურნელოვანი და ნაზი ყვავილების წინაშე, რამეთუ შენ ბალახი ხარ, ეკლიანი სარეველა ხარ შენი ვნებების გამო.

ჰოი, როგორ მეზიზღება ეს ეშმაკისეული ბოროტმოხარულობა მოყვასის ცოდვის გამო, ეს ჯოჯოხეთური ძალისხმევა მისი ნამდვილი ან ყალბი სისუსტის დასამტკიცებლად. და ადამიანები, ასე რომ იქცევიან, იმის თქმასაც ბედავენ, რომ პატივს სცემენ და მთელი ძალით ცდილობენ აღასრულონ ღვთისა და მოყვასის სიყვარულის კანონი! რანაირი სიყვარულია აქ მოყვასისა, როცა დიდებულ და წმიდა ადამიანებშიც მიზანმიმართულად ეძიებენ ბნელ ლაქებს, ერთი ცოდვის გამო აშავებენ მთელ მის ცხოვრებას და არ სურთ დაფარონ მოყვასის ცოდვა, თუკი ის მართლაც არის? მათ დაივიწყეს, რომ სიყვარული ყოველსა თავს-იდებნ (1 კორ. 13,7)... ძმაო! „შენ ვინ ხარ, რომელი განიკითხავ სხვისა მონასა? თვისისა უფლისა დგეს გინა თუ დაეცეს, დგეს სამე, რამეთუ შემძლებელ არს ღმერთი დადგინებად მისდა“ (რომ. 14,4).

როდესაც ლოცულობ უფლის, ღვთისმშობლის ან წმინდანების მიმართ, ყოველთვის გახსოვდეს, რომ უფალი მიაგებს გულის მიხედვით („მოგეცინ შენ უფალმან გულისაებრ შენისა“ (ფსალმ. 19,5)); როგორიცაა გული, ისეთია საბოძვარიც. თუკი ლოცულობ რწმენით, წრფელად, მთელი გულით, არაფარისევლურად, მაშინ შენი რწმენის შესაბამისად, შენი გულის მხურვალების შესაბამისად, მოგენიჭება უფლისგან საბოძვარი. და პირიქით, რაც უფრო ცივია შენი გული, რაც უფრო მცირედმორწმუნეა, ფარისევლურია, მით უსარგებლოა შენი ლოცვა, უფრო მეტიც, მით უფრო განარისხებს ის უფალს, რომელიც სულია და ეძიებს მის თაყვანისმცემლებს სულითა და ჭეშმარიტებით (იხ. იოან. 4, 23).

რა უნდა ვქნათ, რომ უფალს არაფარისევლურად ვემსახუროთ? ჯვარს უნდა ვაცვათ ხორცი ვნებითურთ და გულისთქმით (გალატ. 5,24) და იგი არად ჩავაგდოთ, და ყოველივე, რასაც ის დიდად აფასებს, ძლიერ უყვარს: სიამეები, ფული, სამოსი, სახლები, ეტლები – მივიჩნიოთ არარაობად, ნაგვად, წყლულად, მიწად, რაც არის კიდეც სინამდვილეში ეს ყოველივე; ხოლო ყველაზე ძვირფასად ცხოვრებაში მივიჩნიოთ სიყვარული და მისთვის ყოველივე მსხვერპლად გავიღოთ, მას დავუმონოთ ყოველი, მისი გულისთვის ყველაფერი უგულებელვყოთ.

ერთ-ერთი ყველაზე ძლიერი ეშმაკისეული მზაკვრობაა გულის და მასთან ერთად ყველა სულიერი და ხორციელი ძალის სიზარმაცით მოუძლურება; გულში იშრიტება სარწმუნოება, სასოება და სიყვარული, ხდები ურწმუნო, გულგატეხილი, ღვთისა და კაცთა მიმართ უგრძნობელი, – განქარვებული მარილი.

გული ერთ წუთში შეიძლება რამდენჯერმე შეიცვალოს სიკეთისკენ ან ბოროტებისკენ, რწმენისკენ ან ურწმუნოებისკენ, უბრალოებისკენ ან ცბიერებისკენ, სიყვარულისკენ ან სიძულვილისკენ, კეთილმოსურნეობისკენ ან შურისკენ, ხელგაშლილობისკენ ან სიძუნწისკენ, უმანკოებისკენ ან სიძვისკენ. ჰოი, როგორი მერყეობაა! ჰოი, რამდენი საფრთხეა! ჰოი, რამდენი სიფხიზლე და ყურადღებაა საჭირო საკუთარი თავის მიმართ!

როდესაც შენ გლანძღავენ და ამის გამო შეძრწუნდები და გულში მტკივნეულად განიცდი, ეს ნიშნავს, რომ შენში ამპარტავნებაა, სწორედ მისი მოწყვლა და გულიდან გამოგდებაა საჭირო გარეგნული უპატიოებით. ამგვარად, ნუ გაღიზიანდები დაცინვებით და ნუ მოიძულებ მოძულეებსა და მლანძღველებს, არამედ შეიყვარე ისინი, როგორც შენი ექიმები, რომლებიც ღმერთმა გამოგიგზავნა შესაგონებლად და სიმდაბლის სასწავლებლად, ევედრე მათთვის ღმერთს – „აკურთხევდით მწყევართა თქუენთა“ (მათ. 5,44). თქვი: ისინი მე კი არ მლანძღავენ, არამედ ჩემს ვნებას, მე კი არ მგვემენ, არამედ აი ამ გველს, რომელიც ჩემს გულში ბუდობს და ლანძღვისას ტკივილს იწვევს. თავს იმით ვიმშვიდებ, რომ იქნებ კეთილმა ხალხმა თავიანთი დამცინავი სიტყვებით გამოაძევოს ის იქიდან, მაშინ აღარ მეტკინება გული. მადლობა შესწირე ღმერთს გარეგანი უპატიოებისთვის: ის, ვინც აქ მოითმენს უპატიოებას, იმქვეყნად აღარ იქნება უპატიოებაში. „შეიწყნარა ხელისაგან უფლისა მრჩობლნი ცოდვანი მისნი“ (ეს. 40,2). „მშვიდობა მომეც ჩუენ, რამეთუ ყოველნი მომაგენ ჩუენ“ (ეს. 26,12).

ადამიანებს, რომლებიც ცდილობენ სულიერი ცხოვრებით იცხოვრონ, აქვთ ყველაზე ფაქიზი და ყველაზე მძიმე ბრძოლა გულისსიტყვებთან მიმართებით, ცხოვრების ყოველ წამს, – სულიერი ბრძოლა. ყოველ წამს საჭიროა იყო მთლიანად ნათელი თვალი, რათა შენიშნო სულში შემავალი ბოროტისმიერი გულისსიტყვები და აირეკლო. ასეთ ადამიანებს გული ყოველთვის ანთებული უნდა ჰქონდეთ რწმენით, სიმდაბლით, სიყვარულით. წინააღმდეგ შემთხვევაში იქ იოლად ჩაიბუდებს ეშმაკის მზაკვრობა, მას მოჰყვება მცირედმორწმუნეობა ან ურწმუნოება, შემდეგ კი ყოველგვარი ბოროტება, რასაც ადვილად ვერ ჩამოიბან ცრემლებითაც კი. ამიტომ, არ დაუშვა გულის სიცივე, განსაკუთრებით ლოცვისას, გაექეცი ყოველგვარ ცივ გულგრილობას. ძალიან ხშირად ხდება, რომ ბაგეებზე ლოცვაა, ხოლო სულში მზაკვრული მცირედმორწმუნეობა ან ურწმუნოება, თითქოს კაცი ბაგეებით ახლოა უფალთან, გულით კი განშორებულია. ლოცვის დროს ბოროტი ყველა ღონეს ხმარობს იმისთვის, რომ გააციოს და გაამზაკვროს ჩვენი გული ყველაზე შეუმჩნეველი ხერხით. ილოცე და განძლიერდი, გული განაძლიერე.

ნათქვამია: „სიყვარულსა არა უხარინ სიცრუესა ზედა, არამედ უხარინ ჭეშმარიტებასა ზედა“ (იხ. 1 კორ. 13,6). ჩვენ ხშირად ვხედავთ ადამიანთა უმართებულო, ცოდვიან საქმეებს, ან გვესმის მათ შესახებ, და ჩვენ ცოდვიანი ჩვეულება გვაქვს: გვახარებს ასეთი საქმეები და ჩვენს სიხარულს უგუნური სიცილით გამოვხატავთ. ცუდად ვიქცევით, არაქრისტიანულად, უსიყვარულოდ, ღვთისთვის საძულველად. ეს ნიშნავს, რომ გულში ქრისტიანული სიყვარული არ გვაქვს მოყვასის მიმართ, რამეთუ „სიყვარულსა არა უხარინ სიცრუესა ზედა, არამედ უხარინ ჭეშმარიტებასა ზედა“. მომავალში ამგვარად აღარ მოვიქცეთ, რათა არ დავისაჯოთ ცოდვის მქმნელებთან ერთად.

როცა თავში მოგივა უგუნური აზრი – დაითვალო შენი რაღაც კეთილი საქმეები, იმწამსვე გამოასწორე ეს შეცდომა და დაითვალე შენი ცოდვები, შენს მიერ ყოვლადსახიერი და მართალი მეუფის მიმართ მუდმივად, ურიცხვად მიყენებული შეურაცხყოფანი, და ნახავ, რომ მათი რიცხვი ზღვის ქვიშასავითაა, ხოლო კეთილი საქმეები, მათთან შედარებით, იგივეა, რომ სულაც არ გქონია.

რატომ ვწუხვართ, ვიტანჯებით, როდესაც ვერ ვიღებთ რასაც ველოდით, ანდა ვკარგავთ რაიმე განძს? იმიტომ, რომ მოსალოდნელი, ისევე როგორც დაკარგული განძი, ჩვენი გულის კერპი იყო; იმიტომ, რომ ჩვენი გული განშორებულია უფლისგან, ცოცხალი წყლების წყაროსგან, რომელსაც ერთადერთს ძალუძს ჩვენი გულის აღვსება და დამშვიდება. მთელი გულით მივეჯაჭვოთ ღმერთს, და ვერანაირი მიწიერი დანაკარგი, ვერანაირი აუსრულებელი მოლოდინი რაიმე მიწიერი სიკეთისა, მაგალითად: ფულის, წარჩინების ნიშნის და სხვ. – რაც გარეგანი და ხრწნადია – ვერ დაგვამწუხრებს. მივეჩვიოთ საკუთარ თავში ცხოვრებას. აზრები ზეციური სიკეთეებისკენ მივმართოთ, ზეციური სასყიდლისაკენ, რომელიც ერთადერთი სასურველი და სარწმუნოა, და მის მიმღებს ჭეშმარიტ ნეტარებას ანიჭებს.

გულმოდგინე, ცრემლიანი ლოცვა არა მხოლოდ ცოდვებს განწმენდს, არამედ ხორციელ უძლურებებსა და სნეულებებსაც განჰკურნავს და ადამიანის მთელ არსებას განაახლებს და, ასე ვთქვათ, გარდაქმნის (გამოცდილებით ვამბობ). ჰოი, როგორი შეუფასებელი ნიჭია ლოცვა!

ილოცე იმისთვის, რომ უბოროტო უფალმა გასწავლოს უბოროტობა და მოთმინება, რომ გასწავლოს და განგამტკიცოს, რათა გიყვარდეს მტრები, და არა მხოლოდ კეთილმოსურნენი, რათა მან გასწავლოს გულწრფელი ლოცვა არაკეთილმოსურნეთათვის ისევე, როგორც კეთილმოსურნეთათვის.

სოფელი თვლემს, ცოდვიანი ძილით სძინავს. ღმერთი მას აღვიძებს ომებით, ეპიდემიებით, ხანძრებით, დამანგრეველი ქარიშხლებით, მიწისძვრებით, წყალდიდობებით, მოუსავლიანობით.

სულში დაიდე მტკიცე გადაწყვეტილება, ძლიერად მოიძულო ყოველგვარი ცოდვიანი აზრები, სიტყვები, საქმეები, და როცა მოვა ცოდვის განსაცდელი, მედგრად შეეწინააღმდეგე, მისდამი სიძულვილის გრძნობით; მხოლოდ გაფრთხილდი, რომ შენი სიძულვილი არ მიემართოს ცოდვისკენ მიმზიდველი ძმისკენ. ცოდვა მთელი გულით მოიძულე, ძმა კი შეიცოდე; შეაგონე და ევედრე მისთვის უფალს, რომელიც ყველას გვხედავს და გამოსცდის ჩვენს გულსა და შინაგანს. „რამეთუ არა სისხლთამდე წინადადგრომილ ხართ თქუენ ცოდვისა მიმართ ახოვნად“ (ებრ. 12,4). თუკი გულში არ განმტკიცდება ცოდვის სიძულვილი, შეუძლებელია ხშირად არ შევცოდოთ. თავისმოყვარება ფესვიანად უნდა ამოვგლიჯოთ, ყოველი ცოდვა მისგანაა. ცოდვა ყოველთვის ჩვენს კეთილისმყოფელად გვაჩვენებს თავს, კმაყოფილებასა და განსვენებას გვპირდება. „კეთილ არს ხე ჭამად და სათნო თვალთათვის ხილვად და შუენიერ განცდად“ (დაბ. 3,6). ყოველთვის აი ასეთი გვეჩვენება ცოდვა.

ჩვენი თავისმოყვარება და ამპარტავნება განსაკუთრებით მოუთმენლობასა და გაღიზიანებაში გამოვლინდება, როცა ვინმე ჩვენთაგანი ვერ იტანს სულ მცირე წყენასაც კი, რასაც სხვები შეგნებულად ან შეუგნებლად გვაყენებენ, ანდა წინააღმდეგობას, რომელსაც ადამიანები ან ჩვენს გარშემო მყოფი საგნები გვიქმნიან კანონიერად ან უკანონოდ, შეგნებულად ან შეუგნებლად.

ნუ შეუშინდები ხორციელ დანაკარგებს, სულიერი დანაკარგებისა გეშინოდეს. ნუ გეშინია, ნუ სულმოკლეობ, ნუ ღიზიანდები, როცა გართმევენ ფულს, საჭმელ-სასმელს, სიამტკბილობებს, სამოსს, საცხოვრებელს, თვით სხეულსაც კი. გეშინოდეს, როცა მტერი შენს სულს ართმევს რწმენას, სასოებას, ღვთისა და მოყვასის სიყვარულს, როცა ის შენს სულში თესავს სიძულვილს, მტრობას, მიწიერი საგნების სიყვარულს, ამპარტავნებას და სხვა ცოდვებს. „ნუ გეშინინ მათგან, რომელთა მოსწყვიდნენ ხორცნი, ხოლო სულისა ვერ ხელეწიფების მოკლვად“ (მათ. 10,28).

მოყვასი უფრო მეტად მაშინ უნდა გვიყვარდეს, როცა ის სცოდავს ღვთის წინაშე ან ჩვენს წინაშე, რამეთუ მაშინ ის ავადაა, ის სულიერ უბედურებაშია, საშიშროებაშია. სწორედ მაშინ უნდა ვყოთ წყალობა მისთვის, ვილოცოთ მისთვის, მის გულს საკურნებელი სალბუნი დავადოთ – სიტყვა ალერსიანი, შეგონებისა, მხილებისა, ნუგეშისცემისა, მიტევებისა, სიყვარულისა. „იყვენით ურთიერთას ტკბილ, მოწყალე, მიმმადლებელ თავთა თვისთა, ვითარცა-იგი ღმერთმან ქრისტეს მიერ მოგუმადლა ჩუენ“ (ეფეს. 4,32).

ყოველმხრივ სივიწროვეში ხარ ამ ქვეყნად, ყველაფერი გღალატობს: ნათესავები, მეგობრები, ნაცნობები, სიმდიდრე, გრძნობისმიერი სიამოვნებები, შენი სხეული, გღალატობს ყველა სტიქია: მიწა, წყალი, ცეცხლი, ჰაერი, სინათლე – მაშ მხოლოდ ღმერთს მიეჯაჭვე, „რომლისა თანა არა არს ცვალება, გინა თუ ქცევისა აჩრდილ“ (იაკობ. 1,17), რომელიც ერთადერთია სიყვარული.

ძნელია ვნებების დამარცხება, რომლებიც თითქოსდა ჩვენს ბუნებრივ ნაწილებად ქცეულან („მოაკვდინენით უკუე ასონი თქუენნი ქუეყანასა ზედა“ (კოლ. 3,5)), მაგრამ საკუთარი თავისადმი მუდმივი ყურადღებით და გულმოდგინე მოუკლებელი ლოცვით თავშეკავებასთან ერთად, ღვთის შეწევნით შესაძლებელია მათი დამარცხება და ამოძირკვა.

როგორი სიბნელეა, როგორი უგუნურებაა, როგორი უძლურებაა და როგორი საშინელი, მომაკვდინებელი ძალადობაა – ცოდვა! შინაგანად ვმრუშობთ სახეების მზერისას, რადგან ლამაზია სახეები; გვძულს ადამიანი, რადგან ის არაა ჩვენნაირი ზნის, ჩვენნაირი ვნებების მქონე, ჩვენნაირი სულიერი განწყობის (რომელიც ხშირად ძლიერ ცოდვიანია, ვნებიანია, ბიწიანია). განა სიძვის, ცოდვის მიზეზი – სახის სილამაზეა? განა ის შემოქმედისადმი გაკვირვების მიზეზი არაა, რომელმაც ასეთი მშვენიერი ადამიანი შექმნა? განა მოყვასის სიძულვილის მიზეზია ის, რომ იგი ჩვენნაირი ზნის, ჩვენსავით თავნება არაა, არ აამებს ჩვენს ამპარტავნებას, ზოგადად ვნებებს, ჩვენნაირი სულიერი განწყობის არ არის? განა ყველას თავისუფალი ნება არა აქვს, თავისი ხასიათი, თავისი ტემპერამენტი, თავისი ჩვევები, თავისი ვნებები? განა ყველა არ უნდა შევიწყნაროთ, განა ყველა ადამიანის პირად თავისუფლებას პატივი არ უნდა მივაგოთ, თავისუფლებას, რომელზედაც თვით უფალი არასოდეს ძალადობს?

„სასუფეველი ცათაჲ იიძულების, და რომელნი აიძულებდენ, მათ მიიტაცონ იგი“ (მათ. 11,12). თუკი არ გვექნება ყოველდღიური ძალისხმევა ჩვენს წინააღმდეგ ამხედრებული ვნებების დასამარცხებლად და გულში ღვთის სასუფევლის მოსაპოვებლად, მაშინ ვნებები, როგორც ტირანები, ძალით დაგვიპყრობენ, ავაზაკებივით შემოიჭრებიან ჩვენს სულში. მიწიერი საგნებისადმი მიდრეკილება პროპორციულად გაიზრდება, ხოლო ზეციურ სიკეთეთა რწმენა და სიყვარული მეტად და მეტად შესუსტდება, ასევე – ღვთისა და მოყვასის სიყვარული. გულისმიერი სიმშვიდე, სინდისის განსვენება – სულ უფრო იშვიათი გახდება. საჭიროა მოღვაწეობა სულის გადასარჩენად, რომელზე ძვირფასიც არაფერია ქვეყანაზე. ყველაფერი მიწიერი უნდა მივიჩნიოთ ნაგვად და აჩრდილად, სიზმრად, ხოლო ყოველივე ზეციური, ყველაზე უფრო თვით უფალი – ჭეშმარიტებად, მარადიულად, უნეტარესად, უცვალებლად.

სულის სიცოცხლე სიყვარულია, ხოლო სიკვდილი – ღვარძლი და შუღლი ძმასთან. უფალი იმიტომ გვაჩერებს ქვეყანაზე, რომ ღვთისა და მოყვასის სიყვარულმა სრულად განმსჭვალოს ჩვენი გულები, ამას ელის ის ყველასგან. ესაა ქვეყნიერების მყოფობის მიზანი.

ყოველი კაცობრივი უსამართლობა უფალს დაუთმე, რამეთუ ღმერთია მსაჯული, შენ კი გულმოდგინედ, წრფელი გულით შეიყვარე ყველა, და გახსოვდეს, რომ შენ თვითონ დიდი ცოდვილი ხარ და ღვთის წყალობას საჭიროებ. ხოლო ღვთის წყალობა რომ დაიმსახურო, სხვები უნდა შეიწყალო ყოველმხრივ.

გული ჩემი მხოლოდ ღმერთს უნდა მიემსჭვალვოდეს: „ხოლო ჩემი მიახლებაჲ ღმრთისა კეთილ არს“ (ფსალმ. 72,28), ის კი – რა სიბრმავე და უკუღმართობაა – ამა სოფლის სიტკბოებებს მიემსჭვალება: საჭმელ-სასმელს, ხორციელ სიამოვნებას, ფულს – ამ მტვერს, სამოსს – ამ ხრწნილებას... უცნაური ამბავია! მე, ქრისტიანს, ზეციურ კაცს, მიზიდავს ყოველივე ამქვეყნიური და ნაკლებად – ზეციური. მე ქრისტეს მიერ ზეცას გადავსახლდი, მაგრამ მთელი გულით მაგრად ვეკრობი მიწას, და ისე ჩანს, არ მსურს როდისმე ზეცად ყოფნა, მირჩევნია მუდმივად მიწაზე დავრჩე. თუმცაღა მიწიერი, ტკბობის მიუხედავად, მამძიმებს და მტანჯავს, ვხედავ, რომ ყოველივე მიწიერი არასაიმედოა, ხრწნადია, მსწრაფლწარმავალია, ვიცი და ვგრძნობ, რომ მიწიერს არაფერს ძალუძს ჩემი სულის განძღომა, ჩემი გულის დამშვიდება და დატკბობა, რომელიც მუდმივად შფოთავს და მწუხარებს მიწიერი ამაოებისაგან. მე, ზეციური კაცი, როდემდე ვიქნები მიწიერი? როდემდე ვიქნები ხორცი მე, შვილი ღვთისა, „რომელი არა სისხლთაგან, არცა ნებითა ხორცთაჲთა... არამედ ღმრთისაგან ვიშევ“ (იხ. იოან. 1,13) წმიდა ნათლისღებაში? როდის მივისწრაფებ სრულად ღვთისკენ? უფალო! მიიმსჭვალე გული ჩემი სულითა შენითა წმიდითა. უფალო! გარემიაქციე გული ჩემი მიწიერი ამაოებისაგან. უფალო! შენს გარეშე არაფერი ძალმიძს.

გაგრძელება