სვინაქსარი (ბერძ. - "კრებული", აგრეთვე იწოდება "პროლოგად" – "შესავალი", "მოსამზადებელი სიტყვა", "წინასწარი თხრობა") ეწოდება წიგნს, რომელიც შეიცავს წმინდანების ცხოვრებებისა თუ აღსანიშნი მოვლენების მოკლე აღწერილობას (ზოგჯერ ტიპიკონთან ერთად). ყოველი დღის სვინაქსარი იკითხება ცისკარზე VI გალობის მომდევნო კონდაკისა და იკოსის შემდეგ, VII გალობის დაწყებამდე.
სტავროპიგია სიტყვა-სიტყვით ნიშნავს ჯვარის დამყარებას, აღმართვას. ჩვეულებრივ, ეს სიტყვა სხვა მნიშვნელობით გამოიყენება (რომელიც მცირედ უახლოვდება პირდაპირ მნიშვნელობას). ჯვარი აღემართება ხოლმე ნებისმიერი ეკლესიის დაფუძნებისას (საფუძვლის ჩაყრისას), მაგრამ ეს განსაკუთრებული ჯვართ-აღმართვა ტაძარსა თუ მონასტერთან, რაც პატრიარქისა ან უწმიდესი სინოდის მითითებით ხდება, ნიშანია იმისა, რომ ეს ტაძარი თუ მონასტერი ამაღლებულია იმ ეპარქიის მღვდელმთავრის გამგებლობიდან და პატრიარქისა თუ სინოდის უშუალო დაქვემდებარებაში გადადის. ამიტომ ასეთ ტაძრებსა თუ მონასტრებს ეწოდება სტავროპიგიალური. საქართველოში ასეთია, მაგალითად, ღირსი დავით გარეჯელის სავანე.
სიბრძნით. ამ სიტყვას ღმრთისმსახურების დროს მღვდელი ან დიაკონი წარმოთქვამს მაშინ, როდესაც მრევლის ყურადღება უნდა გაამახვილოს მოსალოდნელ საკითხავსა თუ შესასრულებელ მღვდელმოქმედებაზე.
|