ბოლო დროის მამათა გამოკრებილი სწავლებები
ნაწ. 1
წმ. მღვდელმონაზონი ალექსი შუშანია († 1923 წ.)
როდესაც შენ გშიან, გწყურიან, ავათა ხარ, მწუხარე ხარ, შიშველი ხარ, ღარიბი ხარ და რამე უბედურებათა შინა ჩავარდნილი ხარ, მაშინ რასა გრძნობ და ვითარი მწუხარება გაქვს, და რამდენად გიღირს გამოხსნა და შეწევნა? აი ესრეთი აქვს შენს ძმას საჭიროება შეწევნისა, როდესაც ზემო თქმულს გაჭირვებაში ჩავარდნილია.
მოწყალე კაცის გული მწუხარეა, როცა ტანჯული ძმისთვის არ აქვს ღონე საშველისა და ესე მწუხარება შეწირულ არს ღვთისა, ვითარცა საქმე.
მოწყალების მადლი ისეთი ძლიერია, რომ ავიწყებს კაცს თავის სიამოვნებას, რათა ჭირი მოყვასისა აღასუბუქოს.
კაცი, რომელიც არ ებრძვის თავის უწესო თვისებებს, სიბრძნისაგან ყოვლად ცარიელ არს და ცხოვრება მისი ამაო არს.
ეცადე, ძმაო, გულის ძლევას, რომ შეურაცხმყოფელი არ მოიძულო, თორემ ქრისტეს მორჩილი არ იქნები და ვინცა ამას ვერ ძლევს, იგი უსათუოდ მონა იქნება მარადის გულ-ძვირობისა და ლოცვა მისი შეუწყნარებელი დარჩება.
არა არს არც ერთი სათნოება ისე მაღალი და კაცის დამაგვირგვინებელი და განმწმენდელი, როგორიც არის შეურაცხმყოფელის და მტერის სიყვარული.
ხშირად განიკითხვიან ნაყროვანნი და მემთვრალენი მმარხველისაგან, მაგრამ შეიძლება მმარხველი იგი შურითა და სიძულვილითა უფრო მთვრალი იყოს, ხოლო ძმა იგი თავისუფალ სენისა მისგან.
ასე თითოეულ საგანში, რომლითა განიკითხვის მოყვასი ჩვენგან, შეიძლება მეორითა და სხვითა საქმითა უფრო მაღლა იდგეს ხარისხი მისი, ვიდრე ჩვენი.
ისეთი საუცხოვო მზაკვარ-მხატვარია ეს სულის დამღუპავი ამპარტავნება, რომ რაც ნამდვილად ხარ იმას შორს გადაისვრის და რაც არ ხარ, იმას შეგაჩეჩებს ძვირფას სურათად ხელში. ამნაირად ამპარტავნება უძნელებს ადამიანს საკუთარ თავის ცნობას, აძლევს თავის ნაკლულევანება-ღირსების ყალბ ანგარიშს და ამნაირად წინ ეღობება კაცის წინსვლასა და სულიერად ამაღლებას.
ვინც უნდა იყოს: მეფე და მონა, სწავლული და უსწავლელი, ყოველნი კაცნი საწყალნი ვართ და ცოდვისადმი მიზიდული და დამონებული, რომლისათვის ყოველთა გვესაჭიროება მკურნალი სულის სნეულებისა, რომელ არს სინანული. უამისოდ შენ ძმაო, დარწმუნდი, მარტო ხორცით იქმნები კაცი და არა გონებით, უსინანულოდ ხორცის მუშა ხარ და არა სულისა. უსინანულოდ ძმაო, მზგავსი ხარ ეშმაკისა, რამეთუ არცა მან შეინანა ცთომა მისი და გარდამოითხია ქვესკნელად და ვინაიდგან გზასა მისსა შედგომილ ხარ, შენცა მისთანა გექმნება სავანე.
ვის არ დააღონებს დღევანდელი უზრუნველად და უდებად ყოფნა იმ პირთა, რომელნიც მოძღვარ-მწყემსის სახე-სახელს ატარებენ, საქმით კი დროთა ბრუნვის ბედ-იღბალს ჩააბარეს მათი სამწყსო და თვითონ კრინტსაც არა ძვრენ. განა არ არცხვენთ მათ საერო პირთა მოღვაწეობა, თუ როგორის დაუღალავის ენერგიით მუშაობენ და იღვწიან მათი მიზნის მისაღწევად?! – სარწმუნოების უარმყოფელნი, დღევანდელი სოფლის „განმანათლებელნი“ თავ-განწირვით ეტანებიან თავის საქმეს – უკუღმართ მწერლების სიტყვების შესწავლას და მათს ცხოვრებაში გატარებას. ჩვენ კი გულ-გრილად შევყურებთ მათს უღმრთო გამოლაშქრებას. ნუთუ ისე შევშინდით, ისე დავკნინდით და შევრცხვით, რომ დავკარგეთ წინ-სვლელობის იმედი?! ამით თვით ჩვენ ვჩდებით დამრღვევი სარწმუნოების ძლიერებისა და ვემასხრებით მაცხოვრის სიტყვებს – (სახარებას); რამეთუ ხმა უძლეველი ზეგარდმო ესრეთ დაგვძახებს: „აჰა ესერა მე თქვენთანა ვარ ყოველთა დღეთა და ვიდრე აღსასრულამდე სოფლისა“. მოხედეთ შეუორგულებელის რწმენით ამ დიდებულ და უძლეველ აღთქმას და დაღაცათუ „ყოველი თესლები გარე მოგვადგეს ჩვენ, სახელითა უფლისათა ვერეოდეთ მათ“.
დაბადებიდან გარდაცვალების შორის განვლილ ჩემი დღეთა ცხოვრების მოქმედებანი, ყოველივე მეჩვენებიან უგულისხმობით სავსე მოქმედებად, რადგან მოქმედებათა ხასიათი ცდომილ მიზეზოვანია: ე.ი. თავმოწონებითი, ქება-დიდების მძებნელობით, თავ-გამოჩენის მოაზრებით, რასაც ამოძრავებს ამპარტავნება. ხოლო ამპარტავნება სიბნელის მამაა და მაშასადამე, განშორებული ნათელ ცნობიერებისა ვარ მე.
ოდესმე თუმცა ვოცნებობდი... ჩემი კეთილ მოქმედებების ხედვით, მაგრამ დღეს სრულიად აღმოიხოცა ჩემი გულიდან ჩემმიერ რამე ღირსეულად კეთილ მოქმედების ხსოვნა და წარმოდგენა. ვხედავ ჩემს თავს უსაცოდავეს არსებად, პირუტყვთა უგუნურესად, სირცხვილის სამსჯავროში უპასუხოდ დადუმებული, რამეთუ მხოლოდ და მხოლოდ ვიქმენ ხორც...
წიგნიდან „წმ. ალექსი ბერის მოძღვრებანი“, თბილისი 2002 წ.
წმ. ბერი სილუან ათონელი († 1938 წ.)
თუკი შენს გონებას გულში ლოცვა სურს და არ შეუძლია, მაშინ ბაგეებით ილოცე და გონება ლოცვის სიტყვებს მიაპყარი, როგორც „კიბე“ ამბობს. დროთა განმავლობაში უფალი გულისმიერ ლოცვას მოგანიჭებს გულისსიტყვების გარეშე და იოლად ილოცებ. ზოგიერთებმა გული დაიზიანეს, რადგან ძალდატანებით ცდილობდნენ გონებით ელოცათ გულში, და იქამდე მივიდნენ, რომ შემდეგ ბაგეებითაც აღარ შეეძლოთ ლოცვა. მაგრამ იცოდე სულიერი ცხოვრების წესრიგი: ნიჭები ეძლევა უბრალო, მდაბალ, მორჩილ სულს. ვინც მორჩილი და ყველაფერში თავშეკავებულია – საკვებში, სიტყვებში, მოძრაობებში, მას თვით უფალი ანიჭებს ლოცვას და ის იოლად აღესრულება გულში.
უფალს უყვარს ადამიანები, მაგრამ გაჭირვებებს უგზავნის, რომ შეიცნონ თავისი უძლურება და დამდაბლდნენ, და სიმდაბლის გამო მიიღონ სული წმიდა, ხოლო სული წმიდასთან ერთად – ყველაფერი კარგადაა, ყველაფერი სასიხარულოა, ყველაფერი მშვენიერია.
თუკი შენ განიკითხავ, დრტვინავ, გიყვარს საკუთარი ნების აღსრულება, მაშინ ბევრსაც რომ ლოცულობდე, შენი სული გაღატაკდება და იტყვი: „დამივიწყა უფალმა“. მაგრამ უფალმა კი არ დაგივიწყა, შენ დაგავიწყდა, რომ გჭირდება დამდაბლება, და ამიტომ არ მკვიდრობს შენს სულში მადლი ღვთისა; ხოლო მდაბალ სულში ის ადვილად შედის და ანიჭებს ღვთაებრივ მშვიდობას და განსვენებას. დედა ღვთისა ყველაზე თავმდაბალი იყო და ამიტომაც განდიდებულია ზეცისგანაც და მიწისგანაც; და ყველა, ვინც დამდაბლდება, განდიდდება ღვთის მიერ და იხილავს უფლის დიდებას.
ზოგიერთები მთელი ცხოვრება შრომობენ იმისთვის, რომ გაიგონ რა არის მზეზე, ან მთვარეზე, ან სხვა რაიმე, მაგრამ ამისგან სულისთვის არაა სარგებელი. ხოლო თუკი ვეცდებით გავარკვიოთ, რა არის ადამიანის გულში, დავინახავთ: წმინდანის სულში – ზეციური სასუფეველია, ხოლო ცოდვილის სულში – სიბნელე და ტანჯვა. ამის ცოდნა სასარგებლოა, რადგან ჩვენ მარადიულად ვიქნებით ან სასუფეველში ან ტანჯვაში.
უფალი გამუდმებით გვიხმობს თავისკენ: „მოვედით ჩემდა, და მე განგისვენო თქვენ“. ის გვკვებავს თავისი ყოვლადწმიდა ხორცით და სისხლით; ის მოწყალებით გვზრდის თავისი სიტყვით და სული წმიდით. მან გამოგვიცხადა საიდუმლონი. ის ცხოვრობს ჩვენში და ეკლესიის საიდუმლოებში და მიგვიძღვის იქით, სადაც ვიხილავთ მის დიდებას. მაგრამ ამ დიდებას თითოეული იხილავს თავისი სიყვარულის შესაბამისად. ვისაც მეტად უყვარს, ის უფრო ძლიერად ისწრაფის შეყვარებული უფლისაკენ და ამიტომ უფრო მეტად მიუახლოვდება მას; ვისაც ნაკლებად უყვარს, მას ნაკლებად სურს, ხოლო ვისაც არ უყვარს, მას არ სურს და არ ისწრაფის უფლის სახილველად და იქნება მარადიულად წყვდიადში.
მორჩილება ადამიანს ამპარტავნებისგან იცავს; მორჩილების გამო ლოცვა გვენიჭება; მორჩილების გამო გვენიჭება სული წმიდის მადლი. აი რატომაა მორჩილება ლოცვასა და მარხვაზე აღმატებული.
ამგვარად, მთელი ბრძოლა მიდის სიმდაბლისათვის. მტრები (ეშმაკები) დაეცნენ ამპარტავნებით და ჩვენც მითვე მიგვზიდავენ წარსაწყმედელისკენ. მტრები გვაქებენ, და თუკი სული ქებას შეიწყნარებს, მაშინ მადლი განეშორება, ვიდრე არ მოინანიებს. ასე მთელი ცხოვრება სული სწავლობს ქრისტესმიერ სიმდაბლეს, და ვიდრე სიმდაბლე არ გააჩნია, მუდმივად დატანჯავენ ცუდი აზრები.
ხოლო მდაბალი სული ჰპოვებს განსვენებას და სიმშვიდეს, რომლის შესახებაც ამბობს უფალი (იოან. 14,27).
მარხვა, თავშეკავება, მღვიძარება, დაყუდება და სხვა ღვაწლი გვეხმარებიან, მაგრამ მთავარი ძალა სიმდაბლეშია. მარიამ ეგვიპტელმა მარხვით ერთ წელიწადში ჩამოიხმო თავი, რადგან საკვებიც არ გააჩნდა, მაგრამ გულისსიტყვებს ჩვიდმეტი წელი ებრძოდა.
სიმდაბლეს უცებ ვერ ისწავლი. ამიტომაც ამბობს უფალი: „ისწავლეთ ჩემგან სიმდაბლე და სიმშვიდე“. იმისთვის, რომ ისწავლო, დროა საჭირო. ზოგიერთები მოღვაწეობაში დაბერდნენ, მაგრამ სიმდაბლე კი ვერ ისწავლეს, და ვერ ხვდებიან, რატომ არიან ცუდად, არაა სიმშვიდე და სული ნაღვლიანია.
|
