ღირსი ამბროსი ოპტინელი

საიქიოდან მობრუნებული ქალის ამბავი

ორმოციანი წლების დასაწყისში (XIX ს.) რუსეთის ერთ-ერთ სამხრეთის გუბერნიაში, არ მახსოვს, ხარკოვისა თუ ვორონეჟისა, მოხდა შემდეგი შესანიშნავი ამბავი, რომლის შესახებ ერთმა სანდო პიროვნებამ მაშინვე მისწერა ოპტინის უდაბნოს აწ განსვენებულ მოძღვარს (სტარეცს) მამა მაკარის.

ცხოვრობდა იქ (იმ გუბერნიაში) ერთი ქვრივი ქალი, წარჩინებული საზოგადოების წარმომადგენელი, რომელიც სხვადასხვა გარემოებათა შედეგად ყველაზე გაჭირვებულ მდგომარეობაში აღმოჩნდა, ისე რომ თავის ორ ახალგაზრდა ქალიშვილთან ერთად დიდ ხელმოკლეობას და მწუხარებას იტანდა, და თავის გამოუვალ მდგომარეობაში ვერსაიდან შეწევნა რომ ვერ დაინახა, დრტვინვა დაიწყო – ჯერ ადამიანებზე, შემდეგ ღმერთზეც. ასეთ სულიერ განწყობაში მყოფი დაავადდა და გარდაიცვალა. დედის გარდაცვალების შემდეგ ორი ობოლი დის მდგომარეობა უფრო აუტანელი გახდა. უფროსმა მათგანმაც ვერ შეიკავა თავი დრტვინვისგან, ისიც დაავადდა და გარდაიცვალა. დარჩენილი უმცროსი ქალიშვილი მეტისმეტად მწუხარებდა, როგორც დედისა და დის გარდაცვალებისა და თავისი მარტოობის, ასევე უკიდურესად უმწეო მდგომარეობის გამო, და ბოლოს ისიც მძიმედ დაავადდა. მისი ნაცნობები, ვინც გულშემატკივრობდა, ხედავდნენ ქალიშვილის აღსასრულის მოახლოებას და შესთავაზეს აღსარება ეთქვა და ზიარებულიყო. მან აღასრულა, რაც უთხრეს. შემდეგ დაიბარა და ყველას სთხოვა, რომ თუ მოკვდებოდა, არ დაემარხათ, ვიდრე მისთვის საყვარელი სულიერი მოძღვარი არ დაბრუნდებოდა, რომელიც იმ დროს გარკვეული მიზეზის გამო იქ არ იმყოფებოდა. ამის შემდეგ ქალიშვილი მალე გარდაიცვალა, მაგრამ, მისი თხოვნის შესასრულებლად, არ ჩქარობდნენ მის დაკრძალვას, ზემოთ ხსენებული მღვდლის დაბრუნებას ელოდნენ. დღეები გადიოდა, მიცვალებულის მოძღვარი, რაღაც საქმეების გამო შეფერხებული, არ ბრუნდებოდა; ამავდროულად, ყველას გასაკვირად, გარდაცვლილის სხეული საერთოდ არ იხრწნებოდა, მართალია გაციებული და უსუნთქველი იყო, უფრო მძინარეს გავდა, ვიდრე მკვდარს. ბოლოს, ქალიშვილის გარდაცვალებიდან მერვე დღეს, მისი მოძღვარი ჩამოვიდა, მოემზადა მსახურების აღსასრულებლად და სურდა მიცვალებული მეორე დღეს დაეკრძალა, გარდაცვალებიდან მეცხრე დღეს. წესის აგების დროს მოულოდნელად, მგონი პეტერბურგიდან, რომელიღაც ნათესავი ჩამოვიდა; მან ყურადღებით შეხედა კუბოში მწოლიარის სახეს და გადაწყვეტილად თქვა: „თუ გსურთ აუგეთ წესი, მაგრამ დასაფლავების უფლებას არავითარ შემთხვევაში არ მოგცემთ, რადგან მას სიკვდილის არანაირი ნიშანი არ ეტყობა“. მართლაც, კუბოში მწოლარემ იმავე დღეს გამოიღვიძა; როდესაც დაუსვეს კითხვები, თუ რა დაემართა, ის პასუხობდა, რომ მართლა მოკვდა, და იხილა სამოთხის ენით უთქმელი მშვენიერების და სიხარულის სამკვიდრებელნი. შემდეგ იხილა ტანჯვის საშინელი ადგილები, და იქ, ტანჯულთა შორის,  ნახა თავისი დედა და და. შემდეგ ხმა ესმა: „მე მათ საცხოვნებლად მიწიერ ცხოვრებაში გაჭირვებებს ვუგზავნიდი; ყველაფერი მოთმინებით, სიმდაბლითა და მადლიერებით რომ გადაეტანათ, ხანმოკლე სივიწროვისა და გაჭირვების სანაცვლოდ მარადიული სიხარულის ღირსნი გახდებოდნენ, შენს მიერ ნანახ ნეტარ სამკვიდრებლებში. მაგრამ თავიანთი დრტვინვით ყველაფერი გააფუჭეს; ამისათვის იტანჯებიან ახლა. თუ მათთან გინდა ყოფნა, წადი და შენც იდრტვინე“. ამ სიტყვებთან ერთად მიცვალებული გაცოცხლდა.

წერილები ერისკაცთა მიმართ, წერ.92.