წმ. ეპისკოპოსი ეგნატე ბრიანჩანინოვი

წერილები

თავის მოცთუნების შესახებ. თომა კემპიელის „ქრისტეს მიბაძვის“ კრიტიკა

წმინდა ჭეშმარიტება გულს სიჩუმით, სიწყნარით, სინათლით, მშვიდობით ეუწყება, აგრეთვე იმით, რომ ადამიანს უჩნდება მიდრეკილება სინანულისკენ, საკუთარ თავში ჩაღრმავებისკენ; ის სასოებას უკვე არა საკუთარ თავზე, არამედ ღმერთზე ამყარებს. ტყუილი, თუნდაც სიკეთის სამოსელში გახვეული, მის მიერ შობილი შფოთით, სიბნელით, გაურკვევლობით, ცვალებადობით, გაფანტულობით, მეოცნებეობით იცნობა; ანუ იგი მხოლოდ აცთუნებს გულს, პირმოთნედ სთავაზობს საკუთარი თავით კმაყოფილებას, რაღაც ბუნდოვან, მღვრიე ტკბობას. მოცთუნებული გულის ეს ტკბობა ძალზე წააგავს მოჩვენებით სიჩუმეს, რომლითაც ღრმა, ბნელი ჭაობი – ქვეწარმავალთა ბუდეა შენიღბული. სხვა გამხრწნელ ქარებს შორის, გულს რომ ამ საშინელ სიჩუმეს, ამ დამღუპველ სიტკბოს აპარებენ, ერთ-ერთია დასავლელი ბერის, ეშმაკის საცთურში ჩავარდნილი თომა კემპიელის ცნობილი წიგნი "მიბაძვა". მაცდური ტკბობა საკუთარ თავზე მაღალი წარმოდგენით საზრდოობს, ეს წარმოდგენა კი იშვება დახვეწილი ცუდმედიდობისგან, რომელიც გულსა და გონებას აბრმავებს. საკუთარ თავზე მაღალ წარმოდგენას უყვარს თავისი აზრის გამოთქმა, თავს უფლებას აძლევს გადაუხვიოს წმინდა ეკლესიის მტკიცე მორჩილებას: იგი, ისევე როგორც ხიბლის ყველა სახე, ისევე როგორც თვით ეშმაკი და მისი პირმშო – ცოდვა – ვერ იტანს მისთვის დამღუპველ სინანულისა და სიმდაბლის სურნელს. სოფლის მაცხოვარმა თქვა: "ნეტარ ხართ გლახაკნი სულითა... ნეტარ ხართ, რომელთა გშიის აწ, ნეტარ ხართ, რომელნი სტირთ აწ", და "ვაჲ თქუენდა, განმაძღარნო აწ" (ლუკ. 6. 20-25).

კაცის გონებას არ ძალუძს სიკეთისა და ბოროტების გარჩევა, სიკეთის სამოსელში შეფარული ბოროტება მას თითქმის ყოველთვის ადვილად ატყუებს. და ეს ბუნებრივიცაა: კაცის გონება ჩვილია, იმათ კი, ვინც მას ბოროტი გულისსიტყვებით ებრძვის, შვიდი ათას წელზე მეტი ხნის გამოცდილება აქვთ ბრძოლისა, მზაკვრობისა, კაცთა სულების დატყვევებისა. სიკეთისა და ბოროტების გარჩევა გულის საქმეა. მაგრამ აქაც ისევ და ისევ დროა საჭირო, საჭიროა სახარების მცნებებში განმტკიცება, რათა გულმა დახვეწილი გემოვნება შეიძინოს და ნამდვილი ღვინო ყალბისაგან გაარჩიოს. ის, რომ სიკეთისა და ბოროტების გარჩევა გულის საქმეა და ისიც, რომ გული ერთბაშად არ იძენს ამის უნარს, მოციქულმა დაგვიმოწმა: "ხოლო სრულთაჲ არს მტკიცე იგი საზრდელი, რომელთა წესითა მით საცნობელნი და გონებანი წურთილნი ჰქონედ განრჩევად კეთილისა და ბოროტისა" (ებრ. 5. 14). ამიტომ, ვიდრე სული სიკეთისა და ბოროტების გარჩევის უნარს შეიძენდეს, ერთობ სასარგებლოა მოყვასის რჩევა – აღმოსავლეთის ეკლესიის, ერთადერთი წმინდა, ერთადერთი ჭეშმარიტი ეკლესიის შვილის რჩევა, რომელიც ეძიებდა და ჰპოვა კიდევაც ნეტარი თავისუფლება სწორედ ეკლესიის მორჩილებაში: "მორჩილებისაგან იშვება ჭეშმარიტი სიმდაბლე, – ამბობს წმ. იოანე კიბისაღმწერელი, "ხოლო სიმდაბლისაგან – ჭეშმარიტი სულიერი განსჯა, ანუ გონება" (იხ. კიბე, 4. 96).

ამგვარად, ეკლესიის განუხრელი მორჩილების გარეშე არ არსებობს არც ჭეშმარიტი სიმდაბლე, არც ჭეშმარიტი სულიერი განსჯა; მის მიღმა ბნელი სივრცეა, სადაც მეფობს ტყუილი და მისგან შობილი საცთური. სიკეთე ბოროტებისაგან მრავალი ნიშნით განირჩევა, რომელთა შეცნობაც სულიერი წარმატების მოპოვების კვალდაკვალ ხდება. ამ წერილის დასაწყისში ჩამოვთვალე თქვენი სულიერი მდგომარეობისათვის დამახასიათებელი ნიშნები და ეს ნიშნები სრულიად საკმარისია. ნელ-ნელა ისწავლეთ მათ მიხედვით სიკეთისა და შენიღბული ბოროტების გარჩევა.

სარჩევი